احتمال این‌که در چندسال گذشته میان خبرها، عبارت NFT را دیده و شنیده باشید، خیلی زیاد است. NFTها در مدت کوتاهی توانستند جایگاه قابل‌قبولی در دنیای غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال و فضای فناوری و اقتصاد جهانی به‌دست بیاورند.
اما NFT چیست؟
NFT مخفف عبارت «Non Fungible Token» و یک توکن رمزنگاری شده (دارایی دیجیتال) بی‌همتاست که در اصطلاحی رایج به آن توکن غیر مثلی می‌گویند. با این مقاله بیتمکس همراه باشید تا این توکن‌ها و کاربرد آن‌ها را بیشتر بررسی کنیم.
تعریف توکن غیر مثلی یا ان اف تی (NFT) به زبان ساده
این توکن‌ها یک دارایی دیجیتال منحصر‌به‌فرد هستند که قابلیت تعویض ندارند یا به‌عبارت واضح‌تر غیرقابل تعویض‌اند (Non-Fungibility).
اما تعویض پذیری یعنی چه؟
تصور کنید یک اسکناس ۱۰۰ دلاری دارید؛ این اسکناس با تمام اسکناس‌‌های ۱۰۰ دلاری دنیا یا ارزهای فیات دیگر که ارزشی معادل ۱۰۰ دلار دارند، قابل مبادله و تعویض است.
در دنیای کریپتوکرنسی نیز همه ارزها مثل بیت کوین، اتریوم، ریپل و…، قابلیت تعویض با ارزهای دیجیتال دیگر را دارند (با توجه به قیمت یا ارزش آن‌ها). برای مثال شما می‌توانید از طریق فناوری سواپ (Swap) چند واحد ارز ریپل را به‌راحتی با چند واحد ارز فانتوم تعویض کنید.
اما یک توکن NFT ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که با هیچ توکن دیگری برابری نمی‌کند. بنابراین غیرقابل تعویض است. دلیل اصلی این ویژگی هم ارزش ذاتی توکن‌‌هاست. روی هر NFT اطلاعاتی ثبت می‌شود که می‌توان آن را شناسه توکن دانست و هیچ توکن دیگری این شناسه را نخواهد داشت.
نکته بعدی درباره NFT این‌که یک توکن غیرقابل تقسیم است. یعنی هیچ‌‌وقت یک واحد NFT را نمی‌توان به واحدهای کوچک‌تر خرد یا تقسیم کرد.
نکته: توکن غیر مثلی ابزار قابل مبادله نیست.
ویژگی‌های NFT
- منحصر‌به‌فرد است.
- کمیاب است.
- تقسیم نمی‌شود.
- غیرقابل تعویض است.
- قابل ذخیره روی تمامی سیستم‌های نرم‌افزاری است (کامپیوتر، موبایل و…).
- شفافیت کامل در مالکیت ارائه می‌کند.
نحوه کارکرد توکن غیر مثلی (NFT)
توکن غیر مثلی را می‌توان یک سند مالکیت در فضای بلاکچین دانست. NFT اطلاعات یک محصول یا دارایی را روی خود ثبت کرده و مالک اصلی آن‌ها را مشخص می‌کند.
بیایید با یک مثال این موضوع را بررسی کنیم:
هنرمندی را تصور کنید که اثری تولید کرده و قصد دارد آن را در فضای آنلاین منتشر کند. هنرمندان سال‌هاست با مسائل حق مالکیت اثر یا همان کپی‌رایت دست‌وپنجه نرم می‌کنند. البته موضوع کپی‌رایت منحصر به حوزه هنر نیست و در زمینه‌های دیگری نیز چالشی بزرگ محسوب می‌شود.
NFTها به هنرمندی که قصد انتشار اثر خود در بستر آنلاین را دارند، کمک می‌کنند مالکیت خود بر اثر منتشر شده را به‌طور غیرقابل تغییر ثبت کنند.
این هنرمند را یک نقاش تصور کنید، او نقاشی خود را ابتدا روی یک توکن غیر مثلی ثبت می‌کند؛ یعنی اثر خود را توکنایز (Tokenize) کرده و سپس منتشر می‌کند. این نقاشی برای همیشه به‌نام صاحب اثر ثبت می‌شود.
بعد از ثبت NFT اثر، تاریخچه انتقال مالکیت (خریدوفروش) نیز به‌طور دقیق و بدون امکان تغییر روی NFT ثبت خواهد شد.
اما ثبت مالکیت با توکن‌های غیرمثلی منحصر به آثار هنری نیست. هر دارایی ارزشمند یا غیر ارزشمند را می‌توان با فرایند توکنایز، تبدیل به یک NFT کرد.
کاربردهای NFT
- حق عضویت در بعضی مجموعه‌های خاص آنلاین
- وثیقه‌گذاری برای دریافت وام ارز دیجیتال
- ساخت کلکسیون
- استفاده در بازی‌های متاورسی
- کسب درآمد از ساخت و خریدوفروش آن‌ها
چگونه NFT بسازیم و بفروشیم؟
نیاز به توضیح نیست که NFT به‌عنوان یک توکن روی بلاکچین‌ها ساخته و توزیع می‌شود. بیایید مراحل ساخت این توکن‌های غیر مثلی را بررسی کنیم:
- بلاکچین موردنظر خود را برای ساخت و فروش NFT انتخاب کنید.
- اطلاعات و محتوای موردنظر برای ثبت روی توکن را آماده کنید.
- کیف پول ارز دیجیتال خود را به بلاکچین انتخابی، متصل کنید.
- توکن NFT خود را مینت (Mint) کنید.
- یک بازار فروش برای NFT خود انتخاب کنید (برای مثال OpenSea).
- برای فروش NFT شروع به بازاریابی در بسترهای مختلف کنید (شبکه‌های اجتماعی بهترین بستر برای این کار هستند).
نکته: مینت کردن (Minting) به‌معنای ضرب کردن توکن یا همان ضرب کردن سکه است. عملیات ساخت و ثبت NFT در بستر بلاکچین‌ها را مینت کردن می‌گویند.
آیا ساخت NFT رایگان ممکن است؟
ساخت NFT رایگان نیست. برای ایجاد این توکن‌های غیرمثلی درحال حاضر باید هزینه‌ای بین ۰/۰۵ تا ۱۵۰ دلار پرداخت کنید. این هزینه در بلاکچین‌های مختلف، متفاوت است. علاوه‌بر مبلغ قابل پرداخت برای ساخت و عرضه NFT، در این فرایند شما باید کارمزد مربوط به شبکه را نیز پرداخت کنید.
ساخت NFT رایگان هم محال نیست. برای مثال پروژه پالیگان (Polygon) هزینه ساخت این توکن‌ها را صفر در نظر گرفته است. اما توجه داشته باشید که در این شبکه نیز برای ساخت NFT باید کارمزد پرداخت کنید؛ پس نمی‌توان گفت کل فرایند رایگان انجام می‌شود.
نکته: به فرایند ساخت رایگان NFT در اصطلاح «فیری مینت» (Free Mint) می‌گویند.
نحوه محاسبه قیمت یک توکن غیر مثلی چگونه است؟
قیمت یک توکن NFT به‌طور صددرصدی با مشهور شدن آن مشخص می‌شود و هیچ فرمول دیگری برای آن وجود ندارد. هرچقدر سروصدای پیرامون یک NFT بیشتر باشد و افراد مشهور درباره آن صحبت کنند، ارزش بیشتری خواهد داشت.
پس شما در ابتدا که NFT خود را می‌سازید، یک قیمت پایه برای آن تعیین می‌کنید؛ اما بعد از آن ارزش و قیمت توکن شما را محبوبیت و شهرت آن مشخص خواهد کرد.
مشهورترین مجموعه‌های NFT
- مجموعه میمون‌های کسل (Bored Apes Yacht Club)
- اتر راکس (EtherRocks)
- کریپتو پانکس (CryptoPunks)
- آرت بلاکس (Art Blocks)
- کول کتس (Cool Cats)
- اکسی اینفینیتی (Axie Infinity)
بهترین پلتفرم‌های فروش NFT
- OpenSea
- Rarible
- InfiNFT
- Mintbase
- Cargo
سخن آخر
سرمایه‌گذاری روی توکن غیر مثلی مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری دو لبه سود و ضرر دارد. درحال حاضر NFTها محبوب هستند و خریدوفروش ساخت آن‌ها، می‌تواند سودآور باشد. اما توجه داشته باشید که این سوددهی لزوما روی هر پروژه یا هر توکن NFT اتفاق نمی‌افتد.
همچنین فراموش نکنید که برای ورود به حوزه NFTها، علاوه‌بر این‌که باید درخصوص این توکن‌ها اطلاعات کاملی و جامع داشته باشید؛ به دانش و تخصص دقیق و درست در خصوص بلاکچین، ارزهای دیجیتال و معاملات رمزارزی نیاز دارید.
در وبلاگ بیتمکس می‌توانید اطلاعاتی دقیق و جامع در خصوص بازار رمزارزها و معاملات این دارایی‌های دیجیتال به‌دست بیاورید.
