در دنیای امروز، ارزهای دیجیتال به عنوان یک انقلاب مالی و فناوری در حال گسترش هستند و انواع مختلفی از این ارزها با ویژگی‌های خاص خود به وجود آمده‌اند. شناخت انواع ارز دیجیتال معتبر و دسته‌بندی‌های مختلف آن‌ها می‌تواند برای سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان به این حوزه بسیار مفید باشد. ارز دیجیتال انواع مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کوین‌ها، توکن‌ها، استیبل کوین‌ها و میم کوین‌ها اشاره کرد. هرکدام از این انواع رمز ارز دیجیتال، ویژگی‌ها و کاربردهای منحصربه‌فردی دارند که می‌توانند تأثیرات قابل‌توجهی در اقتصاد جهانی و دنیای فناوری ایجاد کنند. در این مطلب قصد داریم تا انواع ارز دیجیتال را با هم بررسی کنیم.
انواع ارز دیجیتال چیست؟
انواع ارزهای دیجیتال را می‌توان به توجه به ویژگی‌های متفاوتشان، در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار داد. یکی از مهم‌ترین دسته‌بندی‌های ارز دیجیتال با توجه به ویژگی داشتن بلاک چین اختصاصی و استفاده از بلاک چین‌های دیگر انجام می‌شود. به ارزهای دیجیتالی که بلاک چین اختصاصی دارند، کوین می‌گویند. همچنین به ارزهای دیجیتالی که از بلاک چین‌های دیگر استفاده می‌کنند، توکن گفته می‌شود. در ادامه با کوین‌ها و توکن‌ها بیشتر آشنا خواهید شد و دسته‌بندی‌های متفاوت توکن‌ها را با هم بررسی خواهیم کرد.
کوین‌ها (ارزهای رمزنگاری شده)
کوین‌ها ارزهای دیجیتال مستقلی هستند که با استفاده از بلاک چین اختصاصی خود عمل می‌کنند و به عنوان ستون‌های اصلی اکوسیستم رمز ارزها شناخته می‌شوند. این دارایی‌های دیجیتال نه تنها در تراکنش‌های مالی، بلکه در بسیاری از پروژه‌ها و فناوری‌های نوین نیز نقش اساسی دارند. مثال‌های برجسته این کوین‌ها شامل بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، لایت کوین (LTC)، ریپل (XRP)، کاردانو (ADA) و سولانا (SOL) هستند که هر یک برای اهداف مختلفی از جمله ذخیره ارزش، انجام تراکنش‌های سریع و امن و اجرای قراردادهای هوشمند به کار می‌روند. برخلاف توکن‌ها که برای فعالیت بر روی بلاک چین‌های دیگر طراحی شده‌اند، کوین‌ها بلاک چین مخصوص به خود را دارند که این ویژگی، آن‌ها را از نظر امنیت و عملکرد متمایز می‌کند. بلاک چین اختصاصی کوین‌ها مزایایی همچون غیرمتمرکز بودن، افزایش امنیت و حذف واسطه‌ها در تراکنش‌ها را به همراه دارد. از این رو، کوین‌ها علاوه بر استفاده در تبادلات مالی روزمره، به بخش‌های مختلفی از صنعت بلاک چین، از جمله دیفای (DeFi)، بازی‌های متاورسی و حتی قراردادهای هوشمند در بسترهای مختلف، نیز راه یافته‌اند.
توکن‌ها
دومین نوع از انواع ارز دیجیتال توکن نام دارد. توکن‌ها دارایی‌های دیجیتالی هستند که برخلاف کوین‌ها، روی بلاک چین‌های موجود، مانند اتریوم (ERC-20)، بایننس اسمارت چین (BEP-20) یا سولانا اجرا می‌شوند. این دارایی‌ها کاربردهای گسترده‌ای دارند. از این کارایی‌ها می‌توان به استفاده در پروژه‌های دیفای (DeFi)، بازی‌های بلاک چینی، NFTها و قراردادهای هوشمند اشاره کرد. توکن‌ها به دو دسته اصلی مثلی (Fungible) و غیرمثلی (Non-Fungible) یا NFT تقسیم می‌شوند. برخی از توکن‌ها مانند USDT یا DAI به عنوان استیبل کوین برای حفظ ارزش استفاده می‌شوند، در حالی که برخی دیگر مانند UNI یا AAVE نقش حاکمیتی داشته و به دارندگان خود قدرت تصمیم‌گیری در پروتکل‌های غیرمتمرکز را می‌دهند. توکن‌ها به دلیل انعطاف‌پذیری و کاربردهای متنوع، بخش مهمی از دنیای بلاک چین را تشکیل می‌دهند. در ادامه انواع توکن‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.
- توکن‌های کاربردی (Utility Tokens) : توکن‌های کاربردی نوعی ارز دیجیتال هستند که در داخل یک سیستم یا پلتفرم خاص برای استفاده از خدمات یا محصولات دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند. این توکن‌ها به طور کلی برای پرداخت هزینه‌ها، دسترسی به ویژگی‌های خاص یا استفاده از خدمات به کار می‌روند و در واقع نقش ابزار پرداخت در بسترهای خاص دارند. توکن‌های کاربردی معمولاً برای جذب کاربران به پلتفرم‌ها و پروژه‌های نوپا استفاده می‌شوند. از معروف‌ترین توکن‌های کاربردی می‌توان به ارز دیجیتال BAT توکن بومی پروژه Brave، ارز دیجیتال SLP توکن بومی بازی Axie Infinity و ارز دیجیتال LINK توکن بومی پروژه ChainLink اشاره کرد.
- توکن‌های امنیتی (Security Tokens): توکن‌های امنیتی به عنوان نماینده‌هایی از دارایی‌های واقعی مانند سهام، اوراق قرضه یا املاک و مستغلات در بلاک چین عمل می‌کنند. این توکن‌ها به طور معمول تحت قوانین و مقررات نظارتی قرار دارند و می‌توانند به دارندگان خود حقوقی مانند حق رأی، سود سهام یا درآمد حاصل از دارایی‌های پشتیبانی شده بدهند. توکن‌های امنیتی برای ارائه دارایی‌های واقعی در قالب دیجیتال به کار می‌روند و امکان خرید و فروش این دارایی‌ها را به صورت دیجیتال فراهم می‌کنند. از توکن‌های امنیتی معروف می‌توان به Polymath (POLY) و Securitize اشاره کرد.
- توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT): توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) نوعی ارز دیجیتال هستند که نشان‌دهنده مالکیت یک دارایی منحصربه‌فرد دیجیتال مانند اثر هنری، ویدئو، موسیقی یا حتی اقلام درون بازی می‌باشند. برخلاف ارزهای دیجیتال معمولی که قابل تعویض هستند، هر NFT منحصربه‌فرد است و قابل تعویض با توکن‌های دیگر نیست. از این توکن‌ها برای نمایندگی آثار هنری دیجیتال، ویدیوها، موسیقی، یا حتی اقلام درون بازی استفاده می‌شود. از معروف‌ترین NFTها می‌توان به آثار هنری دیجیتال و اقلام کلکسیونی اشاره کرد که در بازارهای NFT مانند OpenSea به فروش می‌رسند.
- توکن‌های حاکمیتی (Governance Tokens): توکن‌های حاکمیتی یکی دیگر از انواع ارز های دیجیتال هستند. این دارایی‌های دیجیتالی به دارندگانشان مواردی مانند حق مشارکت در تصمیم‌گیری‌های کلیدی پروژه‌های غیرمتمرکز، تغییر پارامترهای پروتکل، به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری، نحوه تخصیص منابع مالی و انتخاب اعضای تیم توسعه رأی دهند. البته قدرت رأی هر فرد متناسب با میزان توکن‌هایش است، به این ترتیب، دارندگان بزرگ‌تر تأثیر بیشتری بر جهت‌گیری پروژه دارند. این نوع از انواع ارز دیجیتال، ابزاری قدرتمند برای ایجاد جوامع غیرمتمرکز و مشارکت محور در دنیای ارزهای دیجیتال هستند و به کاربران امکان می‌دهند تا از مصرف‌کننده صرف، به سهام‌دار و تصمیم‌گیرنده تبدیل شوند. از معروف‌ترین توکن‌های حاکمیتی می‌توان به ارز دیجیتال UNI توکن بومی صرافی غیرمتمرکز یونی سوآپ و ارز دیجیتال AAVE توکن بومی پروتکل وام‌دهی و وام‌گیری غیرمتمرکز اشاره کرد.
استیبل کوین‌ها (Stablecoins)
استیبل کوین‌ها نوعی ارز دیجیتال هستند که برای حفظ ثبات قیمت طراحی شده‌اند و معمولاً به یک دارایی با ثبات مانند دلار آمریکا یا طلا متصل می‌شوند. هدف از ایجاد استیبل کوین‌ها کاهش نوسانات ارزهای دیجیتال است تا بتوان از آن‌ها در تراکنش‌ها و پرداخت‌ها استفاده کرد بدون نگرانی از نوسانات شدید قیمت. این ارزها معمولاً برای معاملات بین‌المللی و پلتفرم‌های دیفای بسیار محبوب هستند. از استیبل کوین‌های معروف می‌توان به تتر یا USDT، USDC و DAI اشاره کرد.
میم کوین ها (Memecoins)
میم کوین‌ها یکی دیگر از معروف‌ترین انواع ارز های دیجیتال هستند. در واقع میم کوین‌ها، ارزهای دیجیتالی هستند که از مفاهیم اینترنتی، شوخی‌ها و ترندهای آنلاین الهام گرفته‌اند. این نوع ارزها به طور معمول هیچ کاربرد عملی مشخصی ندارند و بیشتر به عنوان سرگرمی یا برای جلب توجه ساخته می‌شوند. ارزش میم کوین‌ها اغلب بر اساس هیجان و علاقه جامعه و طرفداران آن‌ها تعیین می‌شود. از جمله میم کوین‌های معروف می‌توان به دوج کوین (DOGE)، شیبا اینو (SHIB) و پپه (Pepe) اشاره کرد که هر کدام به نوعی در دنیای دیجیتال و حتی رسانه‌ها مطرح شده‌اند. این نوع از ارزهای دیجیتال می‌توانند در بلندمدت از جذابیت‌های اجتماعی و اینترنتی بهره‌برداری کنند، اما همچنان از نظر عملکرد و استفاده‌های کاربردی، تفاوت زیادی با ارزهای دیجیتال دیگر دارند. همچنین باید بدانید که این ارزها معمولاً به سرعت رشد کرده و در سطح عمومی شناخته می‌شوند، اما خطرات زیادی دارند. زیرا هیچ‌گونه پشتوانه‌ای از نظر فنی یا اقتصادی برای آن‌ها وجود ندارد و ارزش آن‌ها تنها به احساسات و هیجانات جامعه بستگی دارد.
لیست انواع ارز دیجیتال
همان‌طور که گفتیم ارز دیجیتال انواع مختلفی دارد. در جدول زیر می‌توانید انواع ارز دیجیتال معتبر را به همراه یک توضیح ساده و مختصر و چند مثال مشاهده کنید.
|
انواع ارز دیجیتال |
توضیح | مثال |
| کوین‌ها | ارزهای دیجیتالی که بلاک چین اختصاصی خود را دارند و به عنوان پول دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند. |
بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، لایت کوین (LTC)، کاردانو (ADA) |
|
توکن‌های کاربردی |
به دارندگان خود امکان دسترسی به خدمات یا محصولات یک پلتفرم را می‌دهند. | بت (BAT)، چین‌لینک (LINK)، فایل‌کوین (FIL)، بایننس کوین (BNB) |
| توکن‌های امنیتی | دارایی‌های دیجیتالی که نشان‌دهنده مالکیت سهام یا دارایی‌های دیگر هستند و تحت قوانین اوراق بهادار تنظیم می‌شوند. |
توکن‌های سهام tZERO، توکن‌های املاک و مستغلات RealT، توکن‌های سهام Polymath، توکن‌های سهام Securitize |
|
توکن‌های غیرقابل تعویض |
دارایی‌های دیجیتالی منحصربه‌فرد که مالکیت یک آیتم دیجیتال خاص را نشان می‌دهند. | کریپتوپانک‌ها (CryptoPunks)، دیسنترالند (MANA)، سندباکس (SAND) |
| توکن‌های حاکمیتی | به دارندگان خود حق مشارکت در تصمیم‌گیری‌های پروژه‌های غیرمتمرکز را می‌دهند. |
یونی سواپ (UNI)، میکر (MKR)، اوه (AAVE)، کامپاند (COMP) |
|
استیبل کوین‌ها |
ارزهای دیجیتالی که ارزش آن‌ها به دارایی‌های باثبات مانند دلار آمریکا یا طلا وابسته است. | تتر (USDT)، یو‌اس‌دی‌سی (USDC)، دای (DAI)، بایننس یو‌اس‌دی (BUSD) |
| میم کوین‌ها | ارزهای دیجیتالی که بر اساس شوخی‌ها یا ترندهای اینترنتی ایجاد می‌شوند. |
دوج کوین (DOGE)، شیبا اینو (SHIB)، فلوکی اینو (FLOKI)، بیبی دوج (BabyDoge) |
ارزهای دیجیتال متمرکز و غیرمتمرکز چیست؟
انواع رمز ارز دیجیتال را می‌توان از نظر ویژگی دیگری نیز دسته‌بندی کرد. این ویژگی تمرکز است. ارزهای دیجیتال را می‌توان از نظر میزان تمرکز به دو دسته کلی متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم کرد. در ادامه با این دو دسته بیشتر آشنا خواهید شد.
ارزهای دیجیتال متمرکز
ارزهای دیجیتال متمرکز توسط یک نهاد مرکزی اداره می‌شوند و تمامی تراکنش‌ها از طریق یک سرور مرکزی پردازش و تأیید می‌شوند. این نوع ارزها به دلیل نظارت و کنترل، امنیت بیشتری در برابر کلاهبرداری دارند، اما در عین حال، کاربران وابسته به سیاست‌ها و قوانین تعیین‌شده توسط همان نهاد مرکزی هستند. بسیاری از ارزهای دیجیتال بانکی و استیبل کوین‌هایی که توسط مؤسسات مالی منتشر می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرند. از ریپل (XRP) و تتر (USDT) می‌توان به عنوان دو مورد از محبوب‌ترین انواع ارز دیجیتال معتبر متمرکز نام برد.
ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز
ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز بر پایه فناوری بلاک چین فعالیت می‌کنند و به صورت توزیع‌شده در شبکه‌ای از نودها یا گره‌ها پردازش و تأیید می‌شوند. در این سیستم، هیچ نهاد یا فردی قدرت کنترل انحصاری بر تراکنش‌ها و دارایی‌ها ندارد که باعث افزایش شفافیت و مقاومت در برابر سانسور می‌شود. این ویژگی باعث شده تا بسیاری از کاربران این نوع ارزها را برای معاملات بین‌المللی و ذخیره ارزش ترجیح دهند. از معروف‌ترین انواع ارز دیجیتال غیرمتمرکز می‌توان به بیت کوین، اتریوم و لایت کوین اشاره کرد.
معروف ترین ارزهای دیجیتال معتبر
پس از آن‌که با انواع ارز دیجیتال معتبر و دسته‌بندی‌های متفاوت آن‌ها آشنا شدید، بد نیست با تعدادی از معروف‌ترین ارزهای دیجیتال نیز آشنایی مختصری پیدا کنید. برخی از معروف‌ترین ارزهای دیجیتال عبارتند از:
- بیت کوین: از بیت کوین با نام‌هایی مانند پادشاه دنیای کریپتوکارنسی و طلای دیجیتال یاد می‌شود. در واقع بیت کوین اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز است که آغازگر انقلاب مالی نوین شد.
- اتریوم: غول قراردادهای هوشمند که دنیای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را متحول کرده است.
- ریپل: راهکاری سریع و کم‌هزینه برای تراکنش‌های بین‌المللی در دنیای مالی سنتی و دیجیتال.
- لایت کوین: نقره دیجیتال با تراکنش‌های سریع‌تر و کارمزد کمتر نسبت به بیت کوین.
- بایت کوین: پیشگام در حریم خصوصی با تراکنش‌های ناشناس و امنیت بالا.
- بایننس کوین: توکن بومی معتبرترین و معروف‌ترین صرافی ارز دیجیتال و یکی از قدرتمندترین توکن‌های کاربردی در دنیای کریپتو.
- کاردانو: بلاک چینی نسل سوم که مقیاس‌پذیری، امنیت و پایداری را به سطحی جدید می‌برد.
- ترون: شبکه‌ای برای اینترنت غیرمتمرکز که تولیدکنندگان محتوا را از واسطه‌ها بی‌نیاز می‌کند.
- مونرو: بهترین گزینه برای تراکنش‌های ناشناس با امنیت و حریم خصوصی بی‌نظیر.
- دوج کوین: ارز دیجیتال شوخی که تبدیل به یکی از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال جهان شد.
- سولانا: بلاک چین فوق‌سریع با کارمزدهای ناچیز که رقیب جدی اتریوم محسوب می‌شود.
- یونی سوآپ: پیشگام در صرافی‌های غیرمتمرکز که خریدوفروش توکن‌ها را متحول کرد.
- زی کش: ترکیبی از شفافیت بیت کوین و حریم خصوصی مطلق با تراکنش‌های مخفی.
- فانتوم: بلاک چین مقیاس‌پذیر و سریع که با فناوری DAG به دنبال انقلاب در DeFi است.
- شیبا اینو: رقیب جدی دوج کوین که از یک میم شروع شد اما حالا یک اکوسیستم پرقدرت دارد.
مزایا استفاده از ارزهای دیجیتال معتبر
استفاده از انواع ارز دیجیتال معتبر مزایای زیادی دارد که آن‌ها را به گزینه‌ای محبوب برای سرمایه‌گذاری و انجام تراکنش‌های مالی تبدیل کرده است.
- امنیت بالا: یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از انواع رمز ارز دیجیتال امنیت بالای آن‌هاست. زیرا ارزهای دیجیتال معتبر مانند بیت کوین و اتریوم از فناوری بلاک چین استفاده می‌کنند که غیرقابل تغییر و هک شدن است.
- سرعت بالای تراکنش‌ها: دومین مزیت استفاده از انواع ارز دیجیتال، سرعت بالای تراکنش‌ها در مقایسه با سیستم‌های بانکی سنتی، به ویژه در پرداخت‌های بین‌المللی است. با استفاده از ارزهای دیجیتال به راحتی و در چند دقیقه می‌توان مبلغ مورد نظر را به ولت شخص مدنظر واریز کرد.
- کارمزد پایین‌تر: علاوه بر سرعت بالا، از کارمزد کمتر نیز می‌توان به عنوان یکی از مزایای استفاده از انواع ارز دیجیتال اشاره کرد. همین مورد باعث شده تا استفاده از ارزهای دیجیتال در مقایسه با روش‌های سنتی، مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد.
- حفظ حریم خصوص: ارزهای دیجیتال و به طور کلی دنیای بلاک چین به حفظ حریم خصوص افراد توجه ویژه‌ای دارد. همین امر باعث می‌شود که افراد بتوانند بدون نیاز به افشای اطلاعات شخصی، تراکنش‌های مالی خود را انجام دهند.
- غیرمتمرکز بودن: انواع ارز دیجیتال غیرمتمرکز نیز مزایای خاص خود را دارند. در واقع غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال نیز موجب کاهش وابستگی به بانک‌ها و نهادهای مالی می‌شود که در نتیجه، کنترل بیشتری روی دارایی‌های خود خواهید داشت.
- قابلیت سرمایه‌گذاری: از دیگر مزایای ارزهای دیجیتال معتبر می‌توان به قابلیت سرمایه‌گذاری بلندمدت اشاره کرد. بسیاری از ارزهای دیجیتال طی سال‌های گذشته رشد قابل‌توجهی داشته‌اند و به یکی از روش‌های اصلی سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند. به همین دلیل، استفاده از ارزهای دیجیتال معتبر می‌تواند علاوه بر سهولت در پرداخت‌ها، فرصت‌های سرمایه‌گذاری جذابی را نیز فراهم کند.
چالش ها و محدودیت های استفاده از ارز دیجیتال
با وجود مزایای متعدد، انواع ارز های دیجیتال با چالش‌ها و محدودیت‌هایی نیز مواجه هستند که می‌توانند مانعی برای پذیرش گسترده آن‌ها باشند. از مهم‌ترین چالش‌ها و محدودیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- نوسان بالای قیمت: یکی از مهم‌ترین چالش‌های استفاده از انواع ارز دیجیتال معتبر، نوسان شدید قیمت آن‌ها است. بسیاری از ارزهای دیجیتال به دلیل نبود یک نهاد نظارتی مرکزی، در مدت‌زمان کوتاهی تغییرات قیمتی زیادی را تجربه می‌کنند که می‌تواند باعث زیان سرمایه‌گذاران شود.
- عدم وجود قوانین مشخص: عدم نظارت و قوانین مشخص یکی دیگر از موانع مهم است. بسیاری از کشورها هنوز قوانین مشخصی برای استفاده از ارزهای دیجیتال وضع نکرده‌اند و برخی دیگر مانند چین آن را ممنوع کرده‌اند. نبود قوانین شفاف می‌تواند ریسک‌های حقوقی و مالی برای کاربران و سرمایه‌گذاران ایجاد کند.
- خطرات سایبری: خطرات سایبری نیز از چالش‌های مهم استفاده از انواع ارز های دیجیتال محسوب می‌شود. اگرچه بلاک چین به خودی خود امن است، اما کیف پول‌های دیجیتال و صرافی‌های ارز دیجیتال در معرض حملات هکری و کلاهبرداری قرار دارند. در صورتی که کاربران کلید خصوصی خود را از دست بدهند، دارایی‌های دیجیتالی آن‌ها برای همیشه غیرقابل‌دسترس خواهد شد.
- مشکلات مربوط به مقیاس‌پذیری و سرعت تراکنش‌ها: قیاس‌پذیری و سرعت تراکنش‌ها در برخی از شبکه‌های بلاک چینی هنوز یک چالش محسوب می‌شود. کارمزدهای بالا و زمان پردازش طولانی در دوره‌های شلوغی شبکه، می‌تواند کارایی این ارزها را کاهش دهد.
- عدم پذیرش عمومی بسیار گسترده: پذیرش عمومی محدود یکی دیگر از موانع و محدودیت‌های استفاده از انواع رمز ارز دیجیتال است. هنوز بسیاری از کسب‌وکارها و افراد از ارزهای دیجیتال به عنوان روش پرداخت استفاده نمی‌کنند و نیاز به پذیرش گسترده‌تری در بازارهای جهانی دارد. با این حال، با پیشرفت فناوری و افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال، انتظار می‌رود این چالش در آینده حل شود.
جمع‌بندی
با توجه به لیست انواع ارز دیجیتال و ویژگی‌های خاص هر یک، این حوزه نه تنها به عنوان یک گزینه برای سرمایه‌گذاری، بلکه به عنوان یک ابزار مؤثر برای انجام تراکنش‌های مالی در سراسر جهان شناخته می‌شود. انواع ارز دیجیتال معتبر، از کوین‌های مستقل تا توکن‌های مختلف با کاربردهای متنوع، به کاربران این امکان را می‌دهند که از آن‌ها در امور مالی، قراردادهای هوشمند و حتی صنعت بازی‌های متاورسی بهره‌برداری کنند. با وجود چالش‌های موجود، نظیر نوسانات قیمت و نبود قوانین مشخص در برخی کشورها و بررسی اخبار ارز دیجیتال آینده ارزهای دیجیتال با توجه به توسعه روزافزون این فناوری و پذیرش آن در جوامع مختلف، بسیار روشن به نظر می‌رسد.
