دنیای ارزهای دیجیتال را باید یکی از جذابترین بازارهای مالی در سالهای اخیر دانست. افراد بسیاری به دلیل پتانسیل کسب سود قابل توجه، وارد بازار کریپتوکارنسی میشوند. اما در کنار پتانسیل کسب سود، احتمال مواجه شدن با مشکلاتی نظیر کلاهبرداریها نیز وجود دارد. به همین دلیل کاربران باید با نحوه شکایت از صرافی ارز دیجیتال ایرانی آشنا باشند تا در صورت بروز مشکلات، بتوانند برای احقاق حق خود اقدامات لازم را انجام دهند. در این مطلب قصد داریم تا در خصوص شکایت از صرافی ارز دیجیتال ایرانی و موارد مربوط به آن، نکاتی را بیان کنیم.
دلایل شکایت از صرافی ارز دیجیتال
کاربران و فعالان بازار ارزهای دیجیتال در صورت مواجه شدن با موارد مختلفی میتوانند از صرافی ارز دیجیتال شکایت کنند. برخی از رایجترین دلایل شکایت از صرافی ارز دیجیتال عبارتند از:
- کلاهبرداری: کلاهبرداری یکی از مهمترین دلایلی است که کاربران متفاوت از صرافیهای ارز دیجیتال شکایت میکنند. در صورتی که صرافی به روشهای متفاوت مانند فروش ارزهای دیجیتال با قیمت بالاتر از قیمت واقعی، عدم واریز توکنهای خریداری شده به حساب کاربر یا عدم واریز وجه حاصل از فروش ارزهای دیجیتال اقدام به کلاهبرداری کنند، کاربر میتواند از آن صرافی شکایت کند.
- عدم شفافیت در معاملات: عدم شفافیت در معاملات یکی دیگر از مواردی است در صورت مواجه شدن با آن میتوان شکایت ثبت کرد. این عدم شفافیت میتواند در بخشهای متفاوتی مانند نرخها، کارمزدها، شرایط انجام معاملات و چندین مورد مشابه دیگر باشد.
- نقص در امنیت و هک شدن حسابها: صرافیهای ارز دیجیتال موظف به تأمین امنیت کاربران خود هستند. در صورتی که این صرافیها مورد حملات سایبری قرار گیرند و داراییهایی که کاربر در این صرافی دارد به سرقت رود، کاربر میتواند با ثبت شکایت از صرافی ارز دیجیتال به دنبال پس گرفتن اموال خود باشد.
- اجاره حساب: اجاره حساب در صرافیهای ارز دیجیتال میتواند مشکلات جدی برای کاربران ایجاد کند. اجاره حساب کاربری به افراد ناشناس، علاوه بر نقض قوانین صرافیها، ممکن است کاربران را در معرض اتهامات حقوقی یا کلاهبرداریهای مالی قرار دهد. زیرا فردی هر جرمی که فردی که به حساب کاربری دسترسی دارد، انجام دهد، به پای صاحب اصلی حساب نوشته خواهد شد و او باید پاسخگوی این اتهامات باشد. به همین دلیل در صورتی که یک صرافی به صورت غیرمجاز اقدام به اجاره حساب کاربر به افراد دیگر کند، میتوان از آن مجموعه شکایت کرد.
نحوه شکایت از صرافی ارز دیجیتال ایرانی به مراجع قانونی
شکایت از صرافیهای ارز دیجیتال ایرانی با مراجعه به مراجع قانونی، یکی از راههای اصلی برای حفظ حقوق کاربران در مواجهه با مشکلاتی مانند برداشتهای ناموفق، مسدود شدن حسابها یا نقص در امنیت است. به صورت کلی کاربران میتوانند به دو روش شکایت خود از صرافی ارز دیجیتال را در مراجع قانونی ثبت کنند. این دو روش عبارتند از:
روش حقوقی شکایت از صرافی ارز دیجیتال
روش حقوقی، یکی از روشهای شکایت از صرافی ارز دیجیتال است. در این روش افراد باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و در این دفاتر، دادخواستی حقوقی را به منظور ثبت شکایت از صرافی تنظیم کنند. پس از آن پرونده شما در دادگاه مورد بررسی قرار میگیرد تا در نهایت قاضی حکم لازم را صادر کند. باید بدانید که در این روش، ارائه مستندات و مدارک مستحکم و معتبر مانند تراکنشهای بانکی، اسکرین شات مربوط به معاملات و موارد مشابه اهمیت بسیار بالایی دارند و میتوانند روی رأی قاضی تأثیر بگذارند.
روش کیفری شکایت از صرافی ارز دیجیتال
در زمانی که با کلاهبرداری صرافی ارز دیجیتال مواجه شدید، میتوانید از روش کیفری برای شکایت استفاده کنید. در این روش باید به دادسرا مراجعه کنید و با ارائه مدارک کلاهبرداری یا تخلف از صرافی شکایت کنید. پس از تنظیم شکایت، بازپرسی که برای پرونده مشخص میشود به بررسی موضوع میپردازند و در نهایت قرار نهایی را در این خصوص صادر میکند.
روش های مختلف شکایت از صرافی غیرمجاز رمز ارز
علاوه بر دو روش گفته شده که فرد باید به مراجع قضایی برای ثبت شکایت مراجعه کند، روشهای دیگری نیز برای شکایت از صرافی رمز ارز متخلف وجود دارد. این روشها شامل موارد زیر میشوند.
شکایت از صرافی ارز دیجیتال در کانون صرافان
شکایت از صرافی ارز دیجیتال در کانون صرافان یکی از روشهای رایج و ساده شکایت از صرافیهای متخلف است. در حقیقت کانون صرافان یکی نهادهای اصلی برای رسیدگی به شکایات از صرافیهای ارز دیجیتال محسوب میشود. این کانون تحت نظارت بانک مرکزی فعالیت میکند و اختیارات صرافیها را بر اساس مقررات مشخصشده تعیین میکند. همین امر باعث شده تا از کانون صرافان به عنوان مرجعی رسمی برای دریافت و بررسی شکایات کاربران یاد کنیم. این نهاد موظف است ظرف مدت دو هفته به موضوع شکایت رسیدگی کرده و نتایج را به اطلاع شاکی برساند.
شکایت از صرافی ارز دیجیتال در بانک مرکزی
بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر بر نظام بانکی و پولی کشور، مسئولیت نظارت بر فعالیت صرافیهای ارز دیجیتال و تضمین حقوق مشتریان را بر عهده دارد. در صورت بروز هرگونه تخلف توسط صرافی ارز دیجیتال، میتوانید با مراجعه به سامانه الکترونیکی بانک مرکزی و ثبت شکایت خود، از این نهاد بخواهید تا نسبت به بررسی عملکرد صرافی متخلف و احقاق حقوق شما اقدام کند. ثبت این شکایت به صورت اینترنتی انجام میشود. شما باید وارد سامانه بانکی مرکزی شوید و شکایت خود را در این سامانه ثبت کنید. پس از ثبت شکایت به شما یک کد رهگیری داده میشود که با استفاده از آن میتوانید روند رسیدگی به شکایت خود را پیگیری کنید. بد نیست بدانید که میتوانید برای احقاق حق خود، شکایت از صرافی ارز دیجیتال را به صورت همزمان در کانون صرافان و بانک مرکزی ثبت کنید.
شکایت از صرافی ارز دیجیتال در سازمان تعزیرات حکومتی
در صورتی که صرافی مرتکب تخلفاتی مانند عرضه خارج از شبکه، احتکار، عدم اجرای قوانین نرخ گذاری و عدم عرضه کالا (واریز ارزهای دیجیتال) کرده باشد، شما میتوانید با ارائه مدارک و مستندات شکایت خود را در سازمان تعزیرات حکومتی ثبت کنید. برای ثبت این شکواییه به سه روش حضوری، تلفنی و اینترنتی امکانپذیر است.
مدارک مورد نیاز برای شکایت از صرافی های متخلف
ارائه مدارک معتبر و مناسب یکی از مهمترین اقداماتی است که در زمان طرح شکایت از صرافی ارز دیجیتال باید به مراجع ذیصلاح ارائه کنید. تنها با وجود مدارک است که میتوانید جرم را ثابت کنید. با توجه به اینکه میتوان از صرافی ارز دیجیتال به دلایل متفاوت شکایت کرد، مدارک هر نوع شکایت میتواند با دیگری تفاوت داشته باشد. اما ارائه مدارکی مانند رسید بانکی مرتبط با پرداخت وجه و رسید انتقال ارز دیجیتال به صرافی اهمیت بسیار زیادی دارند. البته از مدارک دیگری مانند اسکرین شات از صفحات گفتوگو با صرافی غیرمجاز، ویدیوها یا صداهای ضبط شده نیز میتوانید به عنوان مدرک استفاده کنید. البته در کنار این مدارک، ارائه مدارک دیگری مانند مدارک هویتی شما و اطلاعات حساب کاربری در صرافی نیز اهمیت دارد. مدارک هویتی برای مشخص شدن هویت فرد شاکی و اطلاعات حساب کاربری در صرافی به منظور تأیید هویت و بررسی حساب کاربر از او خواسته میشود.
مراحل تنظیم شکایت از صرافی ارز دیجیتال
مراحل شکایت ارز صرافی ارز دیجیتال ایرانی به دلیل تنوع روشهای ثبت شکایت، تفاوتهایی با یکدیگر دارند. اما به طور کلی این مراحل را میتوان به سه بخش متفاوت تقسیم کرد. این بخشها عبارتند از:
- جمعآوری مدارک: اولین مرحله تنظیم شکایت از صرافی ارز دیجیتال جمعآوری مدارک متفاوت است. مدارک هویتی کاربر مانند کارت ملی و شناسنامه، مدارک مربوط به اطلاعات حساب کاربری در صرافی مانند نام کاربری و رمز عبور، مدارک مربوط به معاملات انجام شده شامل تاریخ و زمان معاملات، نوع معاملات، نوع ارز دیجیتال، قیمت و موارد مشابه و مدارک مربوط به مشکلی که قصد شکایت در خصوص آن را دارید، این مدارک را تشکیل میدهند.
- انتخاب روش مناسب برای شکایت: روشهای متفاوتی برای شکایت از صرافیهای ارز دیجیتال ایرانی وجود دارد. این روشهای شامل شکایت کیفری، روش حقوقی؛ شکایت به بانک مرکزی، ثبت شکایات در کانون صرافان و مراجعه به سازمان تعزیرات حکومتی میشوند. هر فرد باید با توجه به بسیاری موارد، بهترین روش شکایت را برای احقاق حقوق خود انتخاب کند. همچنین در زمان انتخاب روش مناسب برای شکایت، استفاده از کمک متخصصان مانند وکلای با تجربه میتواند سبب شود که فرد بهترین و مناسبترین روش را انتخاب کند.
- ثبت شکایت: پس از مراجعه به مرجع ذیصلاح مانند دادگستری، دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و موارد دیگر، برگه ثبت شکایت را از آنها دریافت کنید. البته ثبت شکایت میتواند به صورت اینترنتی نیز باشد که در آن باید وارد بخش ثبت شکایت در سامانه مرجع ذیصلاح شد. پس از مطالعه برگه ثبت شکایت، پر کردن کامل بخشهای متفاوت آن و پرداخت هزینه، شکایت خود را ثبت کنید و منتظر شروع فرایند رسیدگی به پرونده بمانید.
هزینه لازم برای شکایت از فروشنده ارز دیجیتال کلاهبردار
هزینه لازم برای شکایت علیه صرافی های ارز دیجیتال متخلف، غیر قانونی یا کلاهبردار با توجه به موارد متفاوتی مشخص میشود. مواردی مانند روش شکایت، مراجع قانونی و پیچیدگی پرونده از مواردی هستند که در تعیین هزینه شکایت نقش دارند. به عنوان مثال هزینه شکایت در دادسرا با هزینه شکایت از طریق کانون صرافان تفاوت دارد. هزینه دادرسی در مراجع متفاوت توسط سازمان برنامه و بودجه مشخص میشود و این هزینه هر سال اعلام میشود. به طور کلی ثبت شکایت در کانون صرافان هزینه کمتری نسبت به روشهای دیگر دارد.
مجازات کلاهبرداری صرافی ارز دیجیتال بدون مجوز
بر اساس قوانین ایران و برنامه پنج ساله ششم توسعه، معامله ارزهای دیجیتال بدون کسب مجوز از بانک مرکزی شامل یک یا چند مورد از مجازات تعزیری درجه 6 قانون مجازات اسلامی خواهد شد. این مجازات میتواند شامل رد مال، محرومیت از حقوق اجتماعی، مجازات مالی و انتشار حکم قطعی در رسانهها شود. البته در برخی مواقع و با تشخیص مراجع ذیصلاح، حکم صرافی متخلف و بدون مجوز میتواند سنگینتر باشد. به عنوان مثال در صورتی که ثابت شود که فروشنده غیر مجاز ارز دیجیتال یا صرافی ارز دیجیتال بدون مجوز قصد ایجاد اختلال در نظام پولی کشور را داشته میتواند با مجازاتهای سنگینتری مانند زندان مواجه شود. بد نیست بدانید که طبق قانون مجازات اسلامی، اگر فرد یا مجموعهای به صورت گسترده در نظام اقتصادی کشور اختلال ایجاد نماید به عنوان مفسد فیالارض شناخته خواهد شد و در نهایت به اعدام محکوم میشود.
آیا جرایم ارز دیجیتال از طریق پلیس فتا قابل پیگیری است؟
پلیس فتا وظیفه رسیدگی و پیگیری جرایم سایبری متفاوت را به عهده دارد. به همین دلیل پلیس فتا ارز دیجیتال و جرایم مربوط به این حوزه را نیز پیگیری میکند. پلیس فتا به دلیل حوزه کاری خود به ابزار و امکانات مناسبی جهت پیگیری تراکنشها، ردیابی کلاهبرداران و شناسایی مجرمان سایبری دسترسی دارد. برای شکایت از جرایم مرتبط با ارزهای دیجیتال، میتوانید به صورت حضوری به دفاتر پلیس فتا مراجعه کرده یا از طریق سایت پلیس فتا شکایت خود را ثبت کنید. در هنگام ثبت شکایت، لازم است مدارک کافی از جمله اسناد معاملات، آدرس کیف پولها و سایر اطلاعات مرتبط را ارائه دهید.
جمعبندی
در نهایت، شکایت از صرافیهای ارز دیجیتال ایرانی زمانی مؤثر خواهد بود که با آگاهی کامل از حقوق کاربران و ارائه مدارک کافی انجام شود. با توجه به حساسیت این حوزه و پیچیدگی تراکنشهای مالی، شفافیت، پیگیری دقیق و استفاده از راهنماییهای حقوقی اهمیت زیادی دارد. همچنین، انتخاب صرافیهای معتبر و رعایت اصول امنیتی، نظیر استفاده از احراز هویت دو مرحلهای و اجتناب از اشتراکگذاری اطلاعات حساس، میتواند از وقوع مشکلات متفاوت در این حوزه جلوگیری کند. لازم به ذکر است که حفظ امنیت سرمایه دیجیتال شما، نیازمند هوشیاری و آگاهی در هر مرحله است و با افزایش اطلاعات خود میتوانید از بروز بسیاری مشکلات جلوگیری کنید.