کریپتو یا ارز دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد؟

تکنولوژی و به دنبال آن فناوری هر روزه در حال رشد و تکامل است. در نتیجه این پیشرفت تکنولوژی در دنیای مدرن امروزی، همه چیز از حالت فیزیکی خود در آمده و به سمت الکترونیکی شدن می‌رود. یکی از این چیزها، پول است.

بسیاری از سرمایه‌گذاران در این روزها تصمیم گرفتند معاملات پولی خود را به فضای دیجیتال منتقل کنند و نتیجه این تصمیم شکل‌گیری یک واحد معاملاتی جدید به اسم «ارز دیجیتال» شد. اما به راستی ارز دیجیتال چیست و چگونه می‌توان با خرید و فروش رمز ارز کسب درآمد کرد؟

در این مقاله از بیتمکس با ما همراه شوید تا درباره مفهوم ارزهای دیجیتال و کاربرد آن‌ها بیشتر آشنا شویم.

ارز دیجیتال چیست؟ 

ارز دیجیتال (Digital Currency) یا رمز ارز به پولی می‌گویند که به شکل الکترونیکی در دسترس قرار دارد و فرم فیزیکی ندارد. در واقع چیزی که ارز دیجیتال را از دیگر ارزها متمایز می‌کند، این است که رمز ارز هرگز شکل فیزیکی و قابل لمس به خود نمی‌گیرد.

به نوعی می‌توان گفت ارز دیجیتال پولی مجازی است که به وسیله رمزنگاری محافظت می‌شود و تراکنش‌های آن هم با کمک کامپیوتر و کیف پول‌های الکترونیکی آنلاین انجام می‌شود. پایه و اساس بسیاری از ارزهای دیجیتال را فناوری بلاک چین فراهم می کند. این شبکه رایج‌ترین شکل استفاده و معامله ارزهای دیجیتال است.

تاریخچه ارز دیجیتال

رد پای رمز ارزها از حدود سال ۱۹۸۰ می‌توان پیدا کرد؛ زمانی که ارزهای دیجیتال با نام «ارزهای سایبری» شناخته می‌شدند. اما شناخت رسمی ارزهای دیجیتال در دنیا در سال ۲۰۰۸ و با معرفی بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) صورت گرفت.

بعد از محبوبیت پیدا کردن بیت کوین طی سال‌های بعد رمز ارزهای زیادی شکل گرفتند و در بین سرمایه‌گذاران محبوبیت پیدا کردند.

انواع ارز دیجیتال

به طور کلی هر ارزی به دو شکل تولید و توزیع می‌شود: متمرکز و غیرمتمرکز.

ارز دیجیتال متمرکز (Centralized cryptocurrency) در واقع همان پول فیات است که می‌توان آن را با کارت‌های بانکی جابه جا کرد. اما ارز دیجیتال غیرمتمرکز (decentralized cryptocurrency) را تکنولوژی بلاک چین تولید می‌کند و فروش و خرید ارز دیجیتال آن توسط هیچ دولت و سازمانی نظارت نمی‌شود.

هم‌زمان با استفاده روزافزون از ارزهای دیجیتال غیر متمرکز، اصطلاح رمز ارز و کریپتو کارنسی در بین افراد جا افتاده و بسیاری این اصطلاحات را معادل ارز دیجیتال می‌دانند. اما باید گفت کریپتو هم خود یکی از ارزهای دیجیتال به شمار می‌آید. 

به طور کلی ارزهای دیجیتال به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. رمز ارزها
2. ارزهای مجازی
3. ارزهای بانک مرکزی

در ادامه هر یک را معرفی و بررسی می‌کنیم:

1. رمز ارزها یا ارزهای رمزنگاری شده

ارزهای رمزنگاری شده (Cryptocurrency) با استفاده از فناوری بلاک چین و تکنیک‌های رمزنگاری سیستم پرداخت «همتا-به-همتا» (peer-to-peer) ایجاد می‌کند. این سیستم بدون هیچ ناظر و نهاد واسطه و به شکل غیرمتمرکز ایجاد می‌شود و تمام اطلاعات تراکنش‌های ارزهای دیجیتال را نودهای شبکه بررسی و تایید می‌کنند. توزیع رمز ارزها به پایگاه داده یا بلاک چین توسط نودهای شبکه (Node) انجام می‌شود. 

ارزهای رمزنگاری شده را اشخاص خصوصی مستقل از بانک مرکزی یا موسسه‌های دولتی توسعه می‌دهند. بیت کوین و اتریوم دو ارز دیجیتال مشهور و محبوب در بین سرمایه‌گذاران به شمار می‌آیند. 

2. ارزهای مجازی

ارز مجازی (Virtual Currency) ارزهای دیجیتالی هستند که هیچ قانون‌گذاری روی آن‌ها انجام نشده و توسعه دهندگان یک برنامه یا ذینفعان یک موسسه آن را کنترل می‌کنند. ارزهای مجازی به دلیل اینکه از بلاک چین استفاده نمی‌کنند، غیرمتمرکز نیستند و به همین دلیل از امنیت کمتری نسبت به رمز ارزها برخوردارند.

این نوع ارزها را بیشتر مواقع در بازی‌های کامپیوتری استفاده می‌کنند. نکته دیگر درباره ارزهای مجازی این است که چون شرکت سازنده آن‌ها امکان انجام هر تغییری روی آن‌ها دارند، در هر لحظه ممکن است توکن جدیدی تولید شود یا قیمت هر توکن کاهش پیدا کند. این روزها و با گسترش استفاده از رمز ارزها کمتر کسی از این نوع ارزهای دیجیتال استفاده می‌کند.

3. ارزهای بانک مرکزی

ارز بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency) در واقع نوعی ارز دیجیتال قانونی است که بانک مرکزی هر کشوری آن‌ها را ایجاد و کنترل می‌کند. ارز بانک مرکزی هم به شکل پول فیات و هم از طریق تکنولوژی بلاک چین تولید و توزیع می‌شود.

مسئولیت کنترل و اداره این ارزها را بانک مرکزی بر عهده دارد و به همین دلیل کاملا متمرکز به شمار می‌آید. بانک مرکزی همیشه می‌تواند میزان عرضه و تقاضای این ارز را تغییر دهد. از جمله کشورهایی که در حال حاضر ارز دیجیتال را در بانک مرکزی خود تولید می‌کنند، انگلیس، سوئد و چین هستند. 

روش‌های خرید و فروش ارز دیجیتال

آسان‌ترین روش خرید و فروش ارز دیجیتال ثبت‌نام و ایجاد حساب کاربری در صرافی‌های داخلی و آنلاین است. کافی است در یکی از صرافی‌های ارز دیجیتال مثل بیتمکس ثبت نام کنید و بعد از ایجاد حساب کاربری و انجام مراحل احراز هویت، می‌توانید ارزهای دیجیتال را خرید و فروش کنید. هر صرافی کیف پول اختصاصی مجزایی برای کاربران در نظر می‌گیرد که در آن می‌توانند ارزهای دیجیتال خود را نگهداری کنند.

کاربردهای ارز دیجیتال

ارزهای دیجیتال چند کاربرد دارند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. خرید کالا و دریافت خدمات

تا چند سال قبل دریافت خدمات یا خرید کالا در ازای پرداخت رمز ارز چیزی ناممکن بود؛ دلیل این موضوع هم اطلاع نداشتن فروشندگان از ارزش این نوع از دارایی بود. اما این روزها اوضاع فرق می‌کند و تقریبا می‌توان گفت تمام افراد و حتی خرده‌فروشان از ارزشی که رمز ارزها دارند مطلع هستند.

در حال حاضر بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین یا حتی مغازه‌های خرید حضوری حاضرند در ازای ارائه کالا و خدمات، بیت کوین یا رمز ارز دیگری را به جای پول دریافت کنند. 

2. سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارز

بسیاری از سرمایه‌گذاران و فعالان در فضای سرمایه‌گذاری عقیده دارند در حال حاضر بهترین انتخاب برای سرمایه‌گذاری، خرید و فروش ارز دیجیتال است. این گفته تا حد زیادی درست است. با توجه به افزایش قیمت بعضی از ارزهای دیجیتال طی سال‌های اخیر مثل بیت کوین، می‌توان روی افزایش سرمایه از طریق رمز ارزها حساب کرد. 

سرمایه‌گذاران زیادی از طریق خرید و فروش کریپتوکارنسی و به خصوص بیت کوین سود زیادی کردند و نقطه شروع ثروتشان از همینجا بوده است. کافی است به قیمت محبوب‌ترین ارز دیجیتال در بازار، یعنی بیت کوین در طی ۱۰ سال اخیر توجه کنید. قیمت این رمز ارز از چند سنت به چندین هزار دلار رسیده است. یا دومین رمز ارز محبوب در بین سرمایه‌گذاران یعنی اتریوم را در نظر بگیرید. این ارز دیجیتال در حال حاضر به رکورد بهترین نرخ رشد در بازار رسیده است و قیمت آن در طی دو سال حدود ۲۷۰۰ درصد افزایش پیدا کرد.

در کنار تمام مزایایی که سرمایه‌گذاری در کریپتوکارنسی دارد، باید به این نکته هم توجه کرد که این کار در کنار سود کلان، ریسک زیادی هم دارد. مثلا بیت کوین در سال ۲۰۱۷ به قیمت ۱۹ هزار دلار هم رسید. اما بعد از آن به ناگهان کاهش قیمت پیدا کرد و حتی به زیر پنج هزار دلار رسید. این نوسان زیاد در ارزش بازار ارزهای دیجیتال جزو معایب سرمایه‌گذاری در کریپتوکارنسی به شمار می‌آید. به همین دلیل خرید و فروش رمز ارز در بعضی از کشورها قانونی نیست. 

مزایا و معایب ارزهای دیجیتال

بسیاری از نهادهای دولتی دارای زیرساخت‌های مالی با سیستم‌های پیچیده هستند. انجام معاملات بین موسسات مالی با استفاده از این سیستم‌ها هم به زمان و هزینه زیادی نیاز دارد. چون هر کدام از زیرساخت‌ها تکنولوژی خاص خود را دارد و زیر نظر مقررات خاصی کار می‌کند. 

مزایای ارزهای دیجیتال

اصلی‌ترین مزیت ارز دیجیتال را می‌توان این دانست که سرعت تراکنش را تا حد زیادی افزایش می‌دهد و این کاهش هزینه‌ها را هم به دنبال دارد. از دیگر مزایای ارز دیجیتال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پول دیجیتال به ذخیره‌سازی فیزیکی و نگهداری در جای امن نیاز ندارد. برخلاف پول نقد که باید مدام نگران دزدیده شدن آن باشید و لازم باشد آن را در صندوق‌های بانکی نگه دارید.
• پول دیجیتال انجام مراحل حسابداری و ثبت سوابق معاملات از را از طریق فناوری ساده می‌کند. به همین دلیل دیگر نیازی به انجام حسابرسی دستی و دفترهای مجزا برای نگهداری سوابق معاملات نیست.
• ارز دیجیتال این پتانسیل را دارد که با حذف واسطه‌ها هزینه‌های مربوط به نقل و انتقال سرمایه را کاهش دهد. 
• فقط شما می‌توانید به دارایی‌های دیجیتالی‌تان دسترسی داشته باشید و از طریق کلید‌های خصوصی حساب کاربری، روی دارایی‌تان کنترل کامل داشته باشید.
• شما در هر ساعتی از شبانه روز می‌توانید ارز دیجیتال بخرید یا بفروشید. حتی در آخر هفته‌ها و تعطیلات می‌توانید به حسابتان دسترسی داشته باشید و در ساعات غیر کاری هم معاملات انجام دهید. 

معایب ارزهای دیجیتال

از مهم‌ترین معایب ارزهای دیجیتال می‌توان به این نکته اشاره کرد که اگر کلیدهای خصوصی‌تان گم کنید، دیگر امکان دسترسی به حساب کاربری و دارایی‌تان نخواهید داشت و کل دارایی‌تان از بین می‌رود. به همین دلیل حفظ و نگهداری آن بسیار مهم است. از دیگر معایب ارزهای دیجیتال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• امکان هک شدن و سرقت ارزهای دیجیتال توسط سارقان وجود دارد. 
• به دلیل اینکه هنوز استفاده از ارزهای دیجیتال آنقدر عمومی نشده و هیچ ثباتی ندارد، اگر هر ارزی به هر دلیلی دیگر اعتبار نداشته باشد، استفاده‌ای هم برای شما نخواهد داشت و ممکن است سرمایه‌تان از دست برود.
• به دلیل محبوبیت زیادی که ارزهای دیجیتال در حال حاضر پیدا کرده‌اند، گزینه‌های زیادی پیش روی سرمایه‌گذارن قرار دارد. ارزهای دیجیتال زیادی روزانه در بلاک چین‌های مختلفی ایجاد می‌شوند که هر کدام محدودیت‌های خاص خود را دارند. 
• قیمت‌ها و ارزش‌های ارزهای دیجیتال گاهی به طور ناگهانی تغییر می‌کند؛ به همین دلیل ممکن است بسیاری از افراد آن را نوعی سرمایه‌گذاری ناپایدار بدانند و نوسان قیمت آن را نمی‌پذیرند.

آیا سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال امن است؟

ارزهای دیجیتال معمولاً با استفاده از فناوری بلاک چین ساخته می‌شوند. بلاک چین نحوه ثبت تراکنش‌ها و زمان آن‌ها را در بلاک‌ها (Block) ثبت می‌کند. این فرایند پیچیده و فنی درواقع تمام عملیات خرید و فروش هر کاربر را ثبت می‌کند و این امکان دستکاری را برای هکرها سخت و ناممکن می‌کند.

علاوه بر این انجام تراکنش در هر صرافی نیاز به فرایند احراز هویت چند مرحله‌ای دارد و شما باید نام کاربری و رمز عبور برای خود تعریف کنید. بعد از آن کد احراز هویت به موبایل شما ارسال می‌شود و فقط خودتان می‌توانید به حسابتان دسترسی داشته باشید.

اما این موضوع هم وجود دارد که برخلاف پول‌های کاغذی و فیات، ارزش رمز ارزها کاملا براساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد نوساناتی در قیمت آن‌ها شود. این نوسانات می‌توانند باعث سود زیاد یا ضرر زیاد برای سرمایه‌گذاران شود. 

برای ایجاد امنیت هرچه بیشتر در زمان خرید و فروش رمز ارز، ما چهار راه‌حل به شما معرفی می‌کنیم که بهتر است قبل از هر اقدامی به آن‌ها توجه کنید:

• در مورد ارزهای دیجیتال تحقیق کنید

قبل از سرمایه‌گذاری روی هر ارز دیجیتالی، بهتر است از قبل در مورد نحوه مبادلات در دنیای کریپتو کارنسی اطلاعات لازم را کسب کنید. درحال حاضر صرافی‌های زیادی برای خرید و فروش رمز ارز وجود دارند. قبل از ثبت نام در صرافی، تحقیقات لازم را در مورد آن انجام دهید و نقد و بررسی کاربران را مطالعه کنید. همچنین قبل از انجام هر کاری بهتر است با سرمایه‌گذاران باتجربه درمورد آن مشورت کنید.

• ارز دیجیتال خود را در جای امنی ذخیره کنید

بعد از خرید هر ارز دیجیتال، باید آن را در جایی ذخیره کنید. رمز ارز خود را می‌توانید در کیف پول اختصاصی صرافی خود نگهداری کنید. همچنین کیف پول‌های زیادی وجود دارند که هر کدام مزایای خاص خود را دارند و دارای امنیت بیشتری هستند؛ کیف پول‌هایی مثل گلد والت یا انواع متنوع کیف پول‌های سرد.

• سرمایه‌گذاری متنوعی داشته باشید

ایجاد تنوع در هر سرمایه‌گذاری یک استراتژی خوب است. این موضوع درمورد سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال هم صدق می‌کند. به طور مثال، سعی کنید تمام پول خود را به حساب اینکه این ارز را همه می‌شناسند و سود خوبی دارد، برای خرید بیت کوین خرج نکنید. گزینه‌های خوب زیادی هم به جز بیت کوین وجود دارند که می‌توانند برای شما سودآور باشند. به طور کلی بهتر است روی چند ارز سرمایه‌گذاری کنید تا دچار ضرر نشوید.

• آماده نوسانات قیمت‌ها باشید

بازار ارزهای دیجیتال پر از نوسان است. به همین دلیل باید آماده فراز و فرودهای قیمت ارز دیجیتال باشید. ممکن است در طی یک هفته شاهد نوسانات چشمگیر قیمت‌ها باشید. درست است که بازار کریپتوکارنسی در حال حاضر بسیار محبوب و رایج است. اما به خاطر داشته باشید هنوز در مراحل ابتدایی خود است و همه چیز بر پایه حدس و گمان است. به طور کلی سرمایه‌گذاری روی هر چیز جدیدی با چالش همراه است و باید آمادگی روبه‌رویی با هر چالشی را داشته باشید.

آینده ارزهای دیجیتال به چه صورت است؟

کریپتوکارنسی در طی یک دهه گذشته راه درازی را پیموده و با سرعت زیادی در حال رشد و پیشرفت است. درحال حاضر بسیاری از شرکت‌های بزرگ معاملات خود را از طریق فناوری بلاک چین انجام می‌دهند و از کاربردهای مختلف ارزهای دیجیتال بهره می‌برند.

بسیاری از فرایندهای پرداخت آنلاین و عملیات داد و ستد در بین شرکت‌ها و مشتری‌ها از طریق ارزهای دیجیتال انجام می‌شود؛ به همین دلیل می‌توان گفت رمز ارزها تاثیر مستقیمی روی تکنولوژی و مفاهیم پولی و مالی گذاشته و در آینده این تاثیر به بیشترین حد خود می‌رسد.

با توجه به این موضوع و رشدی که رمز ارز از سال ۲۰۰۸ و با ظهوری بیت کوین داشته، می‌توان آینده روشنی را برای ارزهای دیجیتال متصور شد. 

امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشترین و دنبال کردن جدیدترین اخبار دنیای ارزهای دیجیتال، مقالات دیگر سایت وبلاگ بیتمکس را دنبال کنید.