استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟

استیکینگ (Staking) یا سهام‌گذاری ارز دیجیتال یکی از روش‌‌های به دست آوردن ارز دیجیتال است که در آن از دارایی‌های دیجیتال فعلی، برای کسب سود استفاده می‌شود. اما قبل از استیکینگ باید بدانید که امکان استیک کردن رمز ارز برای تمامی ارزهای دیجیتال وجود ندارد و شما تنها برخی از ارزهای دیجیتال را می‌توانید سهام‌گذاری کنید.
در این مقاله از بلاگ بیتمکس درباره مفهوم استیکینگ ارز دیجیتال، مزایا و معایب آن و انواع روش‌های استیک کردن رمز ارزها صحبت می‌کنیم.

تعریف استیکینگ ارز دیجیتال

 استیکینگ (Staking) ارز دیجیتال به این معنی است که شما ارزهای دیجیتال خود را برای مدت زمان مشخص و محدودی در شبکه بلاکچین قفل می‌‌کنید؛ بعد از آن شبکه بلاک چین از ارزهای استیک شده شما برای افزایش امنیت شبکه استفاده می‌کند.

در انتهای بازه زمانی استیکینگ، ارزهای دیجیتال استیک شده شما، به همراه مقداری ارز دیجیتال دیگر (سود استیکینگ) به شما برگردانده خواهد شد. می‌توان گفت در استیکینگ ارز دیجیتال، شما بدون از دست دادن ارزهای دیجیتال خود، از سپرده‌گذاری آنها سود کسب می‌کنید.

توجه کنید که استیک کردن ارز دیجیتال تنها در شبکه‌‌های بلاکچینی امکان پذیر است که از مکانیزم اجماع اثبات سهام (Proof of Stake) استفاده می‌کنند.
PoS یا اثبات سهام یکی از مکانیزم‌های اجماع در شبکه‌های بلاکچینی ارز دیجیتال است که برخلاف مکانیزم اجماع  اثبات کار (PoW)، با محیط زیست سازگار است و استخراج‌کنندگان آن، نیاز به صرف انرژی زیادی ندارند.

در الگوریتم اجماع، کاربرانی که توکن‌های بومی شبکه را خریده‌اند، اجازه شرکت در فرآیند اجماع را دارند و به عنوان یک نود تاییدکننده شناخته می‌شوند. در این نوع از شبکه، مهاجمان برای در دست گرفتن کنترل شبکه، باید درصد زیادی از توکن‌های بومی شبکه را خریداری کنند.

حمله به شبکه با خرید اکثر توکن‌های آن، کاری بسیار سخت و البته هزینه‌بر است که در نهایت به خود هکرها هم ضرر خواهد زد.
شبکه‌های رمز ارزی بزرگ و معروفی از جمله اتریوم (ETH) و سولانا (SOL) از الگوریتم PoS در اجماع خود استفاده می‌کنند و امکان استیکینگ را به دارندگان این توکن‌ها می‌دهند.

تفاوت هولد کردن و استیک کردن رمز ارز

 در هولد کردن (HODL) ارز دیجیتال، شما ارزهای دیجیتال خود را در کیف پول یا صرافی نگه می‌دارید و آنها را مبادله یا خرج نمی‌‌کنید؛ اما در هر لحظه که بخواهید می‌توانید آنها را مبادله کرده یا بفروشید؛ اما در استیک کردن ارز دیجیتال شما باید ارزهای دیجیتال خود را در قرارداد هوشمند شبکه قفل کنید و تا پایان زمان استیکینگ امکان مبادله یا خرج کردن آنها را نخواهید داشت.

از طرف دیگر شما هر ارز دیجیتال دلخواه را می‌توانید هولد کنید (حتی استیبل کوین‌‌ها را)؛ اما استیک کردن رمز ارزها تنها برای ارزهای دیجیتال متعلق به شبکه‌‌های بلاک‌چین اثبات سهام قابل انجام است. همچنین در هولد کردن، مقدار ارز دیجیتال هولد‎شده کاملاً اختیاری است؛ اما در استیک کردن، لازم است که ارزهای دیجیتال شما بیشتر از حداقل مقدار تعیین شده از سوی قراردارد هوشمند (Smart Contract) باشد.

تفاوت دیگر هولد کردن با استیک کردن در این است که سود شما از هولد کردن (Crypto Holding) بستگی کامل به روند قیمت بازار آن ارز دیجیتال دارد. در صورتی که روند قیمت نزولی شود یا در بازار خرسی (Bear market) باشید، هولد کردن برای شما سودی نخواهد داشت.
در مقابل، در استیکینگ ارز دیجیتال شما علاوه بر سود هولد کردن ارزهای خود؛ سود استیکینگ را هم از شبکه دریافت خواهید کرد. در بازار صعودی می‌‌توانید با استیک کردن ارزهای دیجیتال هولد‌شده خود، سود سرمایه‌گذاری بلندمدت‌تان را افزایش دهید.

استیکینگ ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟

اگر ارزهای دیجیتال شما قابلیت استیک شدن را داشته باشند، می‌توانید مقداری از سرمایه هولد‌شده خود را در شبکه سهام‌گذاری (استیک) کنید تا سود بیشتری به دست آورید. دلیل این که شما از استیک کردن ارزهای خود سود دریافت می‌کنید، این است که شبکه اثبات سهام، ارزهای سهام‌گذاری شده شما را برای تایید کردن تراکنش‌ها و افزایش امنیت شبکه به کار می‌گیرد.
به این ترتیب شما زیرمجموعه‌ای از یک تایید‌کننده یا ولیداتور (Validator) در شبکه به حساب می‌آیید و بخشی از پاداش تایید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید زنجیره نیز به شما تعلق می‌گیرد.

روش‌های استیک کردن رمز ارزها

 استیکینگ رمز ارزها از دو روش مختلف استیکینگ نرم (Soft Staking) و استیکینگ سخت (Hard Staking) قابل انجام است. استیکینگ نرم، نوعی منعطف‌تر از استیکینگ سخت است که کاربران زیادی به آن علاقه‌مندند.

•  استیکینگ سخت

در استیکینگ سخت، کاربران ارزهای دیجیتال خود را برای مدت زمانی مشخص (معمولا یک تا سه ماه) در شبکه قفل کرده و تا پایان دوره استیکینگ (Maturity) نمی‌توانند آنها را برداشت یا ترید کنند؛ اما در این روش، سود سهام‌گذاری رمز ارزها بیشتر از روش استیکینگ نرم خواهد بود.

• استیکینگ نرم

در استیکینگ نرم، قفلی برای کوین (Coin) یا توکن‌های (Tokens) استیک شده شما در نظر گرفته نشده و می‌توانند در یک گره (Node) از شبکه یا اکانت صرافی شما قرار داشته باشند. در این روش شما می‌توانید همزمان با استیک کردن ارزهای دیجیتال خود ، آنها را ترید هم بکنید.
به این ترتیب امکان تنظیم کردن حد ضرر (Limit Sell Order) هم برای فروش ارزهای دیجیتال استیک شده وجود خواهد داشت.
البته باید بدانید که سود حاصل از این نوع استیکینگ نیز کمتر از حالت سخت است. استفاده از استیکینگ نرم برای تریدرهای روزانه و کوتاه‌مدت بسیار کاربردی است.

مزایا و معایب استیکینگ ارز دیجیتال

بعضی از مهم‌ترین مزایا و معایب استیکینگ ارز دیجیتال به شرح زیر هستند:

مزایای استیک کردن ارز دیجیتال:

• به دست آوردن سود منفعلانه و بی‌دردسر
• آسان بودن شروع فرآیند استیکینگ
• راهی برای حمایت از پروژه‌های ارز دیجیتال مورد علاقه خود
• راهی برای افزایش سود حاصل از هولد کردن ارز دیجیتال
• کنترل و مدیریت توسط قراردادهای هوشمند بلاک چینی

معایب استیک کردن ارز دیجیتال:

• نداشتن دسترسی به ارزهای استیک شده در مدت زمان استیکینگ
• امکان نزولی شدن بازار و کاهش ارزش دارایی‌های استیک شده 
• امکان جریمه شدن ولیداتور و از دست دادن بخشی از ارزهای استیک‌شده 
• محدود بودن تنوع ارزهای قابل استیک شده

نحوه محاسبه سود و پاداش استیک کردن ارز دیجیتال

سود حاصل از استیکینگ ارز دیجیتال به صورت سالانه (Annual Percentage Yield) و توسط ماشین حساب‌های استیکینگ (Staking Calculators) محاسبه می‌شود؛ این ماشین حساب‌ها سود تقریبی را که شما در انتهای بازه سهام‌گذاری دریافت خواهید کرد، تخمین می‌زنند.
قبل از استیک کردن ارز دیجیتال، بهتر است درباره سود حاصل از استیکینگ ارزهای دیجیتال مختلف تحقیق کرده و نتایج را با یکدیگر مقایسه کنید. هرچه ارزش کوین‌های شما بیشتر باشد، سود حاصل از استیکینگ ارز دیجیتال هم بیشتر خواهد بود. به علاوه این که پاداش استیکینگ هر ارز دیجیتال در بلاک چین‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد.
شما برای محاسبه پاداش استیکینگ نیاز به مشخص کردن شبکه بلاکچین، نوع و تعداد ارزهای دیجیتال خود و همچنین بازه زمانی استیک شدن دارایی در شبکه مورد نظر دارید.

چه ارزهای دیجیتالی قابل استیک شدن هستند؟

همانطور که گفتیم، استیکینگ ارز دیجیتال تنها برای رمز ارزهایی امکان‌پذیر است که به یک شبکه‌ بلاک چین دارای مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS)، ارتباط داشته باشند.

در حال حاضر، معروف‌ترین و معتبرترین ارزهای دیجیتالی که می‌توانید آنها را استیک کنید عبارتند از:

• اتریوم (ETH)
• کاردانو (ADA)
• سولانا (SOL)
• آوالانچ (AVAX)
• پولکادات (DOT)
• تتر (USDT)
• تزوس (XTZ)
• پالیگان (MATIC)
• بیت دائو (BIT)

کلام آخر

استیکینگ ارز دیجیتال گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذارانی است که علاقه دارند از سرمایه‌گذاری بلندمدت خود حداکثر سود ممکن را کسب کنند؛ این‌گونه افراد معمولا به موج‌سواری روی تغییرات قیمت بازار علاقه نداشته و ترید روزانه انجام نمی‌دهند.

اگر فکر می‌کنید که ممکن است در مدت زمان استیکینگ به دارایی خود نیاز پیدا کنید یا این که ارزهای دیجیتال شما در بازاری نزولی‌ قرار دارند، بهتر است که تا زمان بازار گاوی (Bull market)، از روش‌های دیگری برای سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال استفاده کنید.

برای اطلاع از سایر روش‌های سرمایه‌گذاری در بازار کریپتوکارنسی می‌توانید مقالات دیگر ما را در بلاگ بیتمکس مطالعه کنید.