بازار ارزهای دیجیتال در چند سال گذشته به‌قدری رشد داشت که ایجاد پروژه‌های جدید از شمارش خارج شد. با رشد هیجان‌انگیز این بازار، کلاهبرداران دست به‌کار شدند و شروع به ایجاد وب‌سایت‌ها یا پروژه‌هایی برای سرقت دارایی یا اطلاعات کاربران کردند. این پروژه‌ها را با نام اسکم (Scam) می‌شناسیم.
اسکم ارز دیجیتال عموما یک پروژه جدید و جذاب است که با وعده کسب سود بسیار زیاد، دریافت ارز دیجیتال رایگان و سایر وعده‌های این‌چنینی کار خود را آغاز کرده و بعد از مدتی وب‌سایت پروژه از دسترس خارج می‌شود.
می‌دانیم که ارزهای دیجیتال در پلتفرم‌های غیرمتمرکز یا همان بلاکچین‌ها توزیع شده‌اند و امکان پیگیری این پروژه‌ها عملا وجود ندارد. بنابراین باید درباره پروژه‌های اسکم اطلاعات کافی داشته باشید تا گرفتار آن‌ها نشوید.
با بیتمکس همراه باشید تا این روش کلاهبرداری و نحوه تشخیص آن را بیشتر بررسی کنیم.
توکن اسکم چیست؟
توکن اسکم عموما یک‌باره، بدون ارائه وایت‌پیپر و توسط توسعه‌دهنده‌ای ناشناس ظهور می‌کند. این توکن‌ها تقریبا همگی شبیه به پروژه‌های معتبرند. در دنیای غیرمتمرکزها، پروژه‌ها منبع باز (Open Source) هستند؛ یعنی کدهای برنامه برای عموم قابل مشاهده و دسترسی است. به‌همین دلیل کپی کردن کدنویسی پروژه‌های معتبر، کار بسیار ساده‌ای به‌شمار می‌رود.
کلاهبرداران کدهای یک پروژه مطرح را کپی کرده، یک وب‌سایت می‌سازند و توکن‌های خود را عرضه می‌کنند. بعد یا هنگام عرضه اولیه، وعده رشد سریع و سود بسیار زیاد می‌دهند. سرمایه‌گذاران جذب پروژه شده، دارایی خود را به حساب کلاهبرداران می‌ریزند و توکن جعلی می‌خرند؛ بعد از چند روز یا چند هفته، وب‌سایت از دسترس خارج شده و پروژه محو می‌شود. به‌همین سادگی.
نکته: همه سایت‌های اسکم از ابتدا با هدف کلاهبرداری راه‌اندازی نمی‌شوند. گاهی یک وب‌سایت یا پروژه معتبر در میانه راه دچار مشکل شده و ناچار به تعطیل کردن پروژه می‌شوند. اما هنگام تعطیلی دارایی کاربران را هم با خود می‌برند. یا ارزش دارایی آن‌ها به‌دلیل تعطیلی پروژه، صفر می‌شود.
تشخیص پروژه اسکم ارز دیجیتال
- وایت‌پیپر پروژه را بررسی کنید.
- هویت توسعه‌دهندگان پروژه را بررسی کنید.
- به رشد خیلی سریع یک پروژه نوظهور، همیشه بدبین باشید.
- وضعیت نقدینگی پروژه را از طریق وب‌سایت‌های معتبر بررسی کنید.
- بررسی کنید ارز دیجیتال جدید در کدام صرافی‌ها لیست شده است.
روش‌های کلاهبرداری از طریق اسکم
پروژه اسکم همیشه یک توکن جدید نیست و کلاهبرداران با روش‌های مختلف در دنیای رمزارزها مشغول به‌کارند.
1. سایت اسکم کیف پول
کیف پول‌های گرم یا آنلاین ارز دیجیتال از حساس‌ترین ابزارها هستند. سرمایه‌گذاران بازار رمزارزها عموما یک کیف پول برای ذخیره دارایی خود دارند؛ افراد سودجو از این موضوع استفاده می‌کنند و با ارائه کیف پول‌های اسکم، دارایی آن‌ها را جمع‌آوری کرده و بعد از مدتی پلتفرم را حذف می‌کنند.
2. سایت اسکم صرافی
پلتفرم‌های خرید‌و‌فروش ارز دیجیتال، بستر مناسب بعدی برای اجرای یک پروژه اسکم‌اند. در این روش دارایی‌ها ذخیره شده در صرافی توسط توسعه‌دهندگان پلتفرم یا همان کلاهبرداران، سرقت می‌شوند و صرافی تعطیل می‌شود.
بیشتر بخوانید: آیا نگهداری از دارایی‌های دیجیتال در صرافی کار امنی است؟
3. سایت اسکم فیشینگ
رایج‌ترین اسکم ارز دیجیتال از طریق فیشینگ انجام می‌شود. در این روش کلاهبرداران وب‌سایت‌ها یا پروژه‌هایی دقیقا مشابه یک پروژه معتبر می‌سازند؛ سپس تحت‌عنوان پشتیبانی این پروژه به کاربران پیام داده و از آن‌ها درخواست می‌کنند اطلاعات ورود به حساب کاربری‌شان را ارائه دهند. پس از دریافت اطلاعات دارایی آن‌ها را سرقت می‌کنند.
4. طرح‌های پانزی
نوعی دیگر از کلاهبرداری‌های رمزارزی که بسیار رایج‌اند، مربوط به طرح‌های پانزی است. این طرح‌ها تاحدودی شبیه به پروژه‌های هرمی‌اند و افراد را ترغیب به سرمایه‌گذاری برای کسب سود زیاد در زمان کوتاه می‌کنند. وب‌سایت این پروژه‌ها عموما پس از جذب سرمایه کلان برای همیشه از دسترس خارج می‌شود.
5. بدافزارهای اسکم
گاهی سیستم کامپیوتر و تلفن همراه شما آلوده به یک بدافزار یا ویروس می‌شود. این بدافزار کیف پول معتبر نصب شده روی سیستم را با کیف پول دیگری عوض کرده و از این طریق دارایی کاربران را سرقت می‌کند.
سایت‌های استخراج ابری و ربات‌های تریدر نیز سایر ابزارهای پر‌ریسک هستند و امکان ایجاد پروژه اسکم در این زمینه، زیاد است..
همچنین گاهی ممکن است کلاهبرداران یک وب‌سایت فروش آنلاین طراحی کنند که امکان پرداخت رمزارزی داشته باشد. سپس در مرحله پرداخت، اطلاعات کیف پول افراد را کپی کرده و دارایی آن‌ها را سرقت کنند.
نحوه مقابله با اسکم ارز دیجیتال
- مهم‌ترین نکته این است که به پیشنهادهای غیرمنطقی درباره سود و بازده، همیشه بدبین باشید.
- وب‌سایت پروژه‌های اسکم عموما آدرس وب‌سایت‌های معتبر (URL) را با یک حرف کم‌تر یا بیشتر، کپی می‌کنند. دامنه آن‌ها نیز نامعتبر است. بنابراین هنگام ورود به سایت صرافی یا کیف پول به آدرس آن دقت کامل داشته باشید.
- به تبلیغات آنلاین و گفته‌های اینفلوئنسرها در حوزه سرمایه‌گذاری، اعتماد نکنید.
- وب‌سایت‌های معتبر هیچ‌گاه از طریق ایمیل یا هر پیام‌رسان دیگری، درخواست ارائه اطلاعات ورود به حساب کاربری نمی‌کنند. این اطلاعات کاملا محرمانه است؛ هرگاه کسی چنین اطلاعتی از شما درخواست کرد، قطعا درحال تبدیل شدن به یک طعمه برای کلاهبردای هستید.
- اپلیکیشن صرافی و کیف پول را فقط از وب‌سایت‌های معتبر دانلود کنید.
- در انتخاب صرافی و کیف پول دقت بسیار زیادی داشته باشید.
سایت‌های شناسایی اسکم ارز دیجیتال
به‌دلیل اینکه تعداد پروژه‌های کلاهبرداری رمزارزی روز‌به‌روز درحال افزایش‌اند، پلتفرم‌های مختلفی برای تشخیص سایت‌های اسکم ارز دیجیتال راه‌اندازی شده است. با استفاده از این پلتفرم‌ها تاحدودی امکان تشخیص پروژه‌های اسکم ارز دیجیتال، فراهم می‌شود.
- وب‌سایت Dextools: پلتفرم بررسی توکن‌های مربوط به شبکه‌های اتریوم (ERC20) و بایننس اسمارت چین (BSC)
- وب‌سایت Token Sniffer: پلتفرم بررسی توکن‌های مربوط به شبکه‌های اتریوم (ERC20) و بایننس اسمارت چین (Bep20)
- وب‌سایت BSC Check: پلتفرم بررسی توکن‌های مربوط به شبکه بایننس اسمارت چین (BSC)
- وب‌سایت Unicrypt: پلتفرمی مخصوص بررسی حجم نقدینگی پروژه‌های ارز دیجیتال
- پلتفرم Block Explorer: یک مرورگر مخصوص بلاکچین‌هاست که تمام اطلاعات پروژه‌های بلاکچینی را ارائه می‌کند.
«توجه داشته باشید که تنها با استفاده از این وب‌سایت‌ها، نمی‌توان از تله پروژه‌های اسکم در امان ماند. برای امنیت کامل دارایی‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال، باید تمام موارد امنیتی را رعایت کنید.»
سخن آخر
بازارهای سرمایه‌گذاری به‌دلیل وجود حس طمع در عموم افراد، بستری بسیار مناسب برای کلاهبرداری به‌شمار می‌روند.
همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، رشد هیجان‌انگیز بازار ارزهای دیجیتال در چند سال اخیر، باعث شد تعداد پروژه‌های کلاهبرداری که از حس طمع سرمایه‌گذاران استفاده می‌کنند، به‌طور قابل‌توجهی افزایش پیدا کند.
بنابراین درحال‌حاضر حفظ امنیت معاملات و دارایی‌ها در این بستر، مهم‌ترین نکته محسوب می‌شود؛ زیرا با کوچک‌ترین سهل‌انگاری ممکن است، طعمه یک پروژه اسکم ارز دیجیتال شده و تمام دارایی خود را در یک لحظه از دست بدهید.
فراموش نکنید که در وبلاگ بیتمکس می‌توانید به‌روزترین مطالب درخصوص حفظ امنیت در دنیای ارزهای دیجیتال را مطالعه کنید.
