اثبات سهام (PoS) از روش‌های اجماع در شبکه‌های ارز دیجیتال است که در مقابل الگوریتم اثبات کار (PoW) قرار می‌گیرد. در این روش کاربران با استیکینگ ارز دیجیتال (Staking)، امنیت شبکه‌های بلاکچینی را تضمین می‌کنند و عملیات شبکه را پیش می‌برند.
اتریوم (ETH)، کاردانو (ADA)، سولانا (SOL) و ترون (TRON) محبوب‌ترین شبکه‌های بلاکچینی هستند که از الگوریتم اثبات سهام استفاده می‌کنند. روش‌های استیکینگ ارز دیجیتال متنوع‌اند؛ در این مقاله از بیتمکس، به بررسی انواع این روش‌های می‌پردازیم؛ با ما همراه باشید.
استیکینگ چیست؟
فرایند استیکینگ در ظاهر شباهت زیادی به سپرده‌گذاری در بانک‌ها دارد. در بانک‌ها سود سپرده‌گذاری به شکل سالانه محاسبه و به کاربران داده می‌شود، در استیکینگ ارز دیجیتال نیز تقریبا همین اتفاق رخ می‌دهد. کاربر بخشی از سرمایه ارز دیجیتالش را در کیف پول یا صرافی غیرمتمرکز سپرده‌گذاری می‌کند و از سود سالانه آن بهره‌مند می‌شود.
استیکینگ بخشی از الگوریتم اجماع اثبات سهام (POS) بوده و هدف اصلی آن برقراری امنیت و اجرای عملیات شبکه‌های بلاکچین است.
الگوریتم اجماع چیست؟
شبکه‌های بلاکچین از الگوریتم‌های متفاوتی برای اجماع ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند. با این الگوریتم‌ها، فرایندهای درون شبکه‌ای انجام می‌شوند. همچنین امنیت بلاکچین از طریق الگوریتم یا سازوکارهای اجماع برقرار است. اثبات کار (Proof of Work) و اثبات سهام (Proof of Stake) محبوب‌ترین و پرکاربردترین الگوریتم‌های اجماع در شبکه‌های ارز دیجیتال هستند.
الگوریتم اثبات کار چیست؟
مطرح‌ترین الگوریتم اجماع، الگوریتم اثبات کار یا همان POW است. این الگوریتم نخستین بار در شبکه بلاکچین بیت کوین پیاده سازی شد.در مکانیزم اثبات کار، معماهای پیچیده ریاضی برای جلوگیری از اقدام‌های مخرب و نفوذهای امنیتی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
برای محاسبات این معادلات به سخت‌افزارهای محاسباتی پرقدرتی نیاز است. تلاش ماینرها برای حل کردن این معادله‌های ریاضی بوده و ماینری که موفق شود پاسخ نهایی را به‌دست آورد، بلاک بعدی شبکه را ایجاد می‌کند. آن‌ها در ازای حل هر معادله پاداش مشخصی دریافت خواهند کرد.
الگوریتم اثبات سهام چیست؟
در الگوریتم اجماع اثبات سهام (POS) دیگر خبری از محاسبات ریاضی پیچیده نیست. در این مکانیزم کاربرانی که تمایل به مشارکت در فرایندهای مختلف شبکه دارند، باید بخشی از سرمایه خود را در آن سپرده‌گذاری (Staking) کنند.
هر شبکه بلاکچین حداقل مشخصی را برای استیکینگ در نظر می‌گیرد، اگر میزان سهام کاربر از حداقل مشخص‌شده بیشتر باشد، شانس بیشتری برای دریافت پاداش پیدا می‌کند؛ البته برای تامین حداقل میزان سهام یا بالا بردن شانس، امکان سرمایه‌گذاری مشارکتی نیز وجود دارد.
در الگوریتم اثبات سهام، هر سهام‌دار یک شاخه یا Node خوانده می‌شود. در این سیستم، شاخه‌‌ای که به‌عنوان تاییدکننده بلاک انتخاب شود، باید تمامی تراکنش‌های آن بلاک را بررسی کرده و آن‌ها را تایید کند، سپس با اضافه‌‌شدن بلاک به شبکه، بخشی از کارمزد تراکنش‌ها به‌عنوان پاداش به تاییدکننده پرداخت خواهد شد.
پاداش استیکینگ چطور محاسبه می‌شود؟
در محاسبه پاداش استیکینگ ارز دیجیتال، هر شبکه بلاکچین فرایند مشخصی را دنبال می‌کند. برخی از شبکه‌ها براساس میزان ارز دیجیتال استیک شده، زمان استیکینگ و نرخ تورم سود مشارکت‌کنندگان را مشخص می‌کنند. در این روش هرچقدر سهام بزرگ‌تری داشته باشید و مشارکت‌تان در شبکه بیشتر باشد، شانس بالاتری برای دریافت سود دارید.
برای جلوگیری از انتخاب مداوم شاخه‌های ثروتمندتر، هر شبکه متغیرهای دیگری هم در الگوریتم خود تعریف می‌کند. کمترین میزان هش و سن ارز دیجیتال از جمله متغیرهای جانبی برای انتخاب شاخه‌های جدید هستند.
روش دیگر برای محاسبه پاداش استیکینگ، اعطای سود سالانه به تمامی کاربران مشارکت‌کننده است. در این مدل اعتبارسنج‌ها می‌توانند سود خود را براساس درصد مشخص‌شده به‌صورت دقیق محاسبه کنند. قابل‌پیش‌بینی بودن نرخ سود استیکینگ باعث مشارکت بیشتر کاربران می‌شود.
پاداش استیکینگ طبق فرمول زیر استفاده می‌کند:
درصد بازده = (مبلغ استیکینگ×نرخ استیکینگ/۱۰۰)×دوره استیکینگ
متغیرها عبارت‌اند از:
- مبلغ استیکینگ: مقدار ارز دیجیتالی که قرار است استیک شود.
- نرخ استیکینگ: بازده درصدی سالانه (APY) از پاداش استیکینگ است.
- دوره استیکینگ: مدتی که ارز دیجیتال در آن استیکینگ می‌شود.
این فرمول یک تخمین را از مقدار بازده ارائه می‌کند، اما توجه داشته باشید که نرخ استیکینگ در پلتفرم‌های مختلف DeFi متغیر است؛ بنابراین درصد بازده همیشه تغییر می‌کند.
انواع روش‌های استیکینگ ارز دیجیتال
روش‌های استیکینگ ارزهای دیجیتال متنوع و متفاوت هستند؛ اما برخی محبوب‌تر و متداول‌ترند. در ادامه سه روش متداول استیکینگ را بررسی می‌کنیم:
استیکینگ ثابت یا قفل شده (Locked Staking)
در این روش اگر دارایی خود را استیک کنید، حق خروج آن تا زمان مشخص‌شده را ندارید. اگر قصد خروج زودتر از موعد دارایی خود را داشته باشید، باید جریمه پرداخت کنید.
چون بیشترین سود استیکینگ ارز دیجیتال در این روش حاصل می‌شود، مورد توجه کاربران حوزه کریپتوکرنسی قرار گرفته است. اگر قصد هولد کردن ارزهای دیجیتال را دارید، این روش انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود. زیرا هم دارایی‌تان را حفظ کرده‌اید و هم با طی‌شدن این زمان، سود استیک را دریافت خواهید کرد.
استیکینگ منعطف (Flexible Staking)
یکی دیگر از روش‌های استیکینگ ارز دیجیتال، نوع منعطف آن است. سود استیکینگ منعطف نسبت به استیکینگ ثابت کمتر است، اما دیگر تعهد زمانی به شبکه نخواهید داشت. در این روش، ارز دیجیتال شما قفل نمی‌شود و هروقت به آن نیاز داشته باشید، در دسترس است.
استیکینگ سرد (Cold Staking)
اگر استفاده از کیف پول‌های سخت‌افزاری را ترجیح می‌دهید، می‌توانید از استیکینگ سرد استفاده کنید. در این روش به کیف پول یا صرافی‌های آنلاین نیازی ندارید و می‌توانید دارایی‌تان را به‌صورت آفلاین استیک کنید.
مهم‌ترین مزیت استیکینگ سرد، نداشتن تعهد زمانی و امنیت بالاتر کیف پول‌های سخت‌افزاری است. در این روش هروقت ارز دیجیتال‌تان را از کیف پول انتقال دهید، دیگر سود استیکینگ ارز دیجیتال به شما تعلق نخواهد گرفت. البته استفاده از استیکینگ سرد فقط برای دارایی‌های زیاد پیشنهاد می‌شود.
معیارهای انتخاب ارز دیجیتال برای استیکینگ
استیکینگ ارز دیجیتال فقط برای رمز ارزهایی در دسترس است که شبکه آن‌ها از الگوریتم اثبات سهام پشتیبانی می‌کند. اگرچه میزان سوددهی معیار خوبی برای قضاوت بهترین استیکینگ ارز دیجیتال است، اما معیارهای دیگری نیز در این سنجش اهمیت پیدا می‌کند.مهم‌ترین معیارها برای انتخاب ارز دیجیتال مناسب عبارت‌اند از:
- حجم بازار و نقدینگی ارز دیجیتال: استیکینگ ارز دیجیتال زمانی سودآور است که حجم بازار و تعداد معامله‌های روزانه آن بالا باشد.
با انتخاب ارزهای دیجیتال با حجم بازار پایین، اگرچه سهام بیشتری به‌دست می‌آورید و شانس بالاتری در الگوریتم اثبات سهام خواهید داشت؛ اما تعداد کم معامله‌های روزانه باعث پایین آمدن سودتان می‌شود.
- نوع استیکینگ: اگرچه استیکینگ ثابت سود بالاتری نسبت به دیگر انواع استیکینگ دارد، اما میزان ریسک را در زمان ریزش‌های بازار بالا می‌برد. در چنین مواقعی اگر لغو دوره استیکینگ امکان‌پذیر باشد، می‌توانید جلوی ضررهای سنگین را بگیرید.
استیکینگ سرد برای سرمایه‌های بزرگ انتخاب هوشمندانه‌تری است و برای سرمایه‌های کوچک، پیشنهاد می‌کنیم در استخرهای استیکینگ یا استیکینگ‌های منعطف سرمایه‌گذاری کنید.
- دوره زمانی استیکینگ: در بسیاری از پلتفرم‌ها یا صرافی‌ها سود استیکینگ به‌صورت سالانه پرداخت می‌شود؛ اما پلتفرم‌هایی هم هستند که این سود را به شکل روزانه پرداخت می‌کنند. این که چه روشی را انتخاب کنید، بستگی به استراتژی شما و وضعیت بازار دارد.
در مواقعی که بازار ثبات خوبی دارد یا در حال رشد است، دوره‌های یک‌ساله مشکل‌ساز نخواهند شد؛ اما در مواقع ریزشی، انتخاب بازه زمانی یک‌ساله ممکن است منجر به کاهش سود سالانه استیکینگ شود.
بهترین ارزهای دیجیتال برای استیکینگ
در جدول زیر می‌توانید وضعیت ۱۰ ارز دیجیتال را برای استیکینگ مشاهده کنید. در معرفی این موارد معیارهایی مثل حجم بازار، میزان معاملات روزانه، سابقه و میزان سوددهی در نظر گرفته شده‌اند.
| ارز دیجیتال | حداقل سپرده | سرمایه استیک شده |
| اتریوم (ETH) | ۳۲ | ۳۴/۶۰۰/۰۰۰ |
| کاردانو (ADA) | ۲ | ۲۴/۵۰۶/۹۰۹/۲۹۳ |
| تزوس (XTZ) | ۶۰۰۰ | ۶۹۴/۱۲۴/۲۳۶ |
| سولانا (SOL) | ۰/۰۱ | ۳۸۶/۵۹۱/۶۳۰ |
| پولکادات (DOT) | ۳۵۰ | ۷۸۹/۸۶۵/۹۴۷ |
| پولیگان (MATIC) | ۱ | ۳/۶۲۶/۲۰۳/۳۷۴ |
| آوالانچ (AVAX) | ۲۰۰۰ | ۲۳۰/۷۲۵/۲۷۵ |
| کازماس (ATOM) | ۰.۰۰۱ | ۲۷۰/۶۵۶/۸۶۷ |
| الگورند (ALGO) | ۱ | ۱/۴۰۶/۲۴۱/۳۹۲ |
| نیر پروتکل (NEAR) | ۲۵۲۰۵ | ۵۱۴/۳۶۸/۳۸۴ |
بهترین پلتفرم‌های استیکینگ ارز دیجیتال
در انتخاب پلتفرم مناسب برای استیکینگ ارز دیجیتال باید معیارهایی مثل امنیت کیف پول یا صرافی، تعداد ارزهای استیکینگ و میزان سوددهی را در نظر بگیرید.در ادامه ۱۰ پلتفرم معتبر استیکینگ ارز دیجیتال را مشاهده می‌کنید:
- کیف پول اتمیک ولت (Atomic Wallet)
- پلتفرم Cake Defi
- پلتفرم Nebeus
- صرافی بایننس (Binance)
- پلتفرم BitStamp
- صرافی کوین‌بیس (Coinbase)
- صرافی Crypto.com
- صرافی کوکوین (KuCoin)
- پلتفرم MyCointainer
- پلتفرم Aave
جمع‌بندی
