فناوری بلاکچین انقلابی در دنیای پرداخت‌های آنلاین ایجاد کرده است. بلاکچین برخلاف بانکداری سنتی می‌تواند پرداخت‌های بین‌المللی را در لحظه انجام دهد. فرایند نقل‌و‌انتقالات ارزهای دیجیتال نیز به‌واسطه این شبکه‌ها، بدون محدودیت زمانی و مکانی انجام می‌شود. اما یکی از چالش‌هایی که حتی فناوری بلاکچین نیز نتوانسته آن را برطرف کند، هزینه مبادلات یا «کارمزد تراکنش» است. اگرچه مقدار کارمزد شبکه بلاکچین نسبت به کارمزد بانک‌ها کمتر است، ولی همچنان یکی از چالش‌های مهم در این شبکه‌ها محسوب می‌شود.
در این مقاله بیتمکس، قصد داریم به‌سراغ کارمزد شبکه بلاکچین و نحوه محاسبه آن رفته‌ایم؛ با ما همراه باشید.
کارمزد شبکه بلاکچین چیست؟
کارمزد شبکه بلاکچین هزینه‌ای است که کاربران در طول فرایند انتقال ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین یا اتریوم به ماینرهای بلاکچین می‌پردازند. این کارمزد شبیه کارمزد انتقال پول در سیستم‌های بانکداری سنتی است.
روند کار به این صورت خواهد بود که هر تراکنش ارز دیجیتال باید توسط استخراج‌کنندگان به بلاکچین اضافه شود. درحقیقت، مجموعه‌ای از تراکنش‌ها به‌صورت یک بلاک در بلاکچین اضافه می‌شوند. ماینرها مسئولیت تایید صحت اطلاعات مربوط به تراکنش و تکمیل نهایی فرایند انتقال ارزهای دیجیتال در بلاکچین را بر عهده دارند.
انتقال دارایی و انجام تراکنش نیازمند انرژی محاسباتی بالایی است که توسط استخراج‌کنندگان تامین می‌شود. آنها برای تایید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک از کامپیوتر‌های قدرتمندی استفاده می‌کنند.
برای اضافه کردن هر بلاک به بلاکچین به استخراج‌کنندگان پاداش داده می‌شود. پس می‌توان گفت که کارمزد دریافتی برای هر تراکنش به دلیل تلاشی است که ماینر در شبکه بلاکچین برای تولید بلاک انجام می‌دهد.
مقدار کارمزد شبکه بلاکچین براساس اندازه تراکنش و نوع شبکه متغیر است.
کارمزد در شبکه بلاکچین چگونه محاسبه می‌شود؟
نحوه محاسبه کارمزد تراکنش‌ها در شبکه‌های مختلف بلاکچین متفاوت است. در ادامه روش‌های محاسبه کارمزد دو ارز دیجیتال محبوب و مطرح یعنی بیت‌کوین (BTC) و اتریوم (ETH) را بررسی می‌کنیم:
کارمزد بلاکچین بیت کوین
توجه به این نکته ضروری است که بلاکچین بیت کوین برای تایید تراکنش‌ها از کاربران کارمزد اجباری دریافت نمی‌کند و از نظر تئوری، انتقال بیت کوین را می‌توان بدون کارمزد انجام داد؛ اما با افزایش محبوبیت بیت کوین و تعداد تراکنشهای آن، ماینرها کارمزد تراکنش‌ها را اولویت‌بندی کردند. در نتیجه، تکمیل تراکنش بیت کوین بدون پرداخت هزینه تقریبا غیرممکن شده است.
کارمزد شبکه بلاکچین بیت کوین به حجم معامله ارتباطی ندارد، بلکه به اندازه بایت تراکنش بستگی خواهد داشت. اندازه بایت بر اساس تعداد UTXO استفاده‌شده در تراکنش تعیین می‌شود. UTXO مخفف عبارت Unspent Transaction Output یا خروجی‌های خرج‌نشده تراکنش است.
به‌عبارتی، مقدار ارز دیجیتالی که پس از انجام یک تراکنش باقی‌مانده است را UTXO می‌گویند. هرچه UTXO بیشتری در تراکنش استفاده شود، اندازه بایت انتقال بیشتر می‌شود و کارمزد نیز افزایش پیدا می‌کند.
بگذارید برای درک بهتر این مفهوم یک مثال بزنیم:
«اگر کیوان و مرجان ۳ بیت کوین برای آزیتا ارسال کنند. کیوان از ۳ UTXO به ارزش یک BTC استفاده می‌کند درحالی‌که مرجان از یک UTXO به ارزش ۳ BTC استفاده می‌کند. در این حالت، تراکنش کیوان در مقایسه با مرجان حجم بایت بیشتری خواهد داشت؛ در نتیجه، کیوان هزینه بالاتری را برای تراکنش پرداخت می‌کند.»
علاوه‌بر اندازه بایت، کارمزد تراکنش بیت کوین نیز تحت‌تاثیر نرخ کارمزد ماینرهاست که به تعداد ساتوشی موردنیاز در هر بایت تراکنش اشاره دارد (یک ساتوشی = ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۱ بیت کوین است).
از سویی دیگر، نرخ کارمزد ماینر مربوط به ازدحام شبکه بیت کوین است. اگر تعداد زیادی از افراد در حال انجام تراکنش بیت کوین باشند، شبکه ممکن است شلوغ شود. در چنین مواقعی، اگر می‌خواهید تراکنش شما به‌سرعت تایید شود، این امکان را دارید نرخ کارمزد ماینر را افزایش دهید تا آنها تراکنش شما در اولویت قرار دارند.
به‌طور کلی کارمزد تراکنش بلاکچین بیت کوین به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
کارمزد تراکنش = اندازه بایت × نرخ کارمزد ماینر
کارمزد بلاکچین اتریوم
در مقایسه با بیت کوین، محاسبه کارمزد تراکنش شبکه بلاکچین اتریوم نسبتا پیچیده است. در فرایند محاسبه کارمزد شبکه بلاکچین اتریوم، ابتدا باید با مفاهیمی مانند Gwei، هزینه پایه (Base Fee)، هزینه اولویت (Priority Fee) و محدودیت گس (Gas Limit) آشنا شوید.
Gwei
همان‌طور که ساتوشی کوچک‌ترین واحد بیت کوین است، Gwei نیز کوچک‌ترین واحد اتریوم است. هر یک Gwei برابر با ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۱ اتریوم است. کارمزد تراکنش در بلاکچین اتریوم براساس Gwei محاسبه می‌شود.
هزینه پایه
هر بلاک یک کارمزد پایه به‌عنوان حداقل قیمت دارد. اگر می‌خواهید تراکنش را به بلاک اتریوم اضافه کنید، حداقل کارمزد تراکنش باید برابر با کارمزد پایه باشد.
کارمزد پایه براساس فرمولی محاسبه می‌شود که در آن اندازه بلاک قبلی (میزان کل گس مصرف‌شده در تمام معاملات) با اندازه هدف مقایسه می‌شود. اگر اندازه بلاک قبلی از اندازه هدف بیشتر شود، هزینه پایه برای هر بلاک می‌تواند تا ۱۲٫۵ درصد افزایش یابد.
هزینه اولویت
پس از ارتقای هارد فورک لندن، اتریوم مفهوم کارمزد اولویت (Tip) را برای تشویق ماینرها به گنجاندن تراکنش در بلاک معرفی کرد. کارمزد اولویت اختیاری است و همچنین می‌توان آن را روی صفر تنظیم کرد.
اگر می‌خواهید تراکنش شما براساس اولویت انجام شود، این امکان را دارید Tip بالاتری را ارائه دهید. Tip بالاتر ماینرها را تشویق می‌کند تا تراکنش شما را نسبت به بقیه در اولویت قرار دهند.
محدودیت گس
محدودیت گس به حداکثر میزان کارمزدی اشاره دارد که کاربر مایل است برای یک تراکنش خرج کند. ازآنجایی‌که تراکنشهای مربوط به قراردادهای هوشمند به منابع محاسباتی قوی نیاز دارند، به محدودیت گس بیشتری هم نیاز خواهند داشت.
به‌طورکلی، انتقال اتریوم به شکل استاندارد با حد پایین گس ۲۱ هزار Gwei انجام می‌شود، اما حد بالا را کاربر می‌تواند تعیین کند.
با در نظر گرفتن چهار عامل فوق، کارمزد تراکنش در بلاکچین اتریوم به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:
کارمزد تراکنش = محدودیت گس × (کارمزد پایه + کارمزد اولویت)
چرا درک کارمزد در شبکه بلاکچین مهم است؟
اولین هدف از کارمزد تراکنش‌ها، تشویق ماینرها برای تایید تراکنش‌هاست. ماینرها بدون کارمزد باید رایگان کار کنند.
همچنین اکثر بلاکچین‌ها از مدل اجماع اثبات کار (PoW) استفاده می‌کنند که به قدرت محاسباتی قوی و انرژی زیاد نیاز دارند. ازآنجایی‌که مزارع ماینینگ (Farm Mining) هزاران وات برق مصرف می‌کنند، هزینه انرژی بالا می‌رود. بنابراین کاملا منطقی است که ماینرها به‌دلیل استفاده از منابع محاسباتی قوی و پرداخت هزینه برق، پاداش بگیرند.
امنیت دومین هدف از تعیین کارمزد شبکه بلاکچین است. اگر کارمزدی نباشد، کاربران مخرب می‌توانند شبکه‌های بلاکچین را با تراکنشهای بی‌ارزش اسپم کنند و در نتیجه جلوی عملکرد عادی بلاکچین‌ها را بگیرند. همچنین کاربران مخرب این امکان را دارند تا بارها و بارها نقل‌و‌انتقالات کوچک را بین چند کیف پول انجام دهند.
این کار مقدار زیادی از منابع شبکه بلاکچین را مصرف می‌کند که منجر به انجام تراکنشهای جعلی و جلوگیری از تراکنشهای قانونی می‌شود.
بلاکچین‌ها با دریافت کارمزد، جلوی حملات اسپم را می‌گیرند و از فعالیت‌های مخرب جلوگیری می‌کنند.
کلام آخر
کارمزد شبکه بلاک چین هزینه‌ای است که برای تلاش ماینرها به‌منظور تایید تراکنش و ایجاد بلاک در بلاکچین از کاربران دریافت می‌شود.
کارمزد تراکنش برای عملکرد عادی بلاکچین‌های ضروری است، زیرا به ایمن‌سازی و ایجاد فضای عادلانه، کمک می‌کند.
هر شبکه بلاکچینی کارمزد مخصوص به خود را دارد. برای مثال وقتی در شبکه ترون معامله می‌کنید، از باید کارمزد شبکه Trc20 را بپردازید.
درنهایت، کارمزد هزینه‌ای است که باید برای نقل‌و‌انتقالات ارزهای دیجیتال پرداخت کرده تا بتوانید در این صنعت فعالیت کنید.
فراموش نکنید که بلاگ بیتمکس مرجعی کامل از به‌روزترین مقالات آموزشی در حوزه ارزهای دیجیتال است؛ مقالات آن را از دست ندهید.
